Programma 5 Veiligheid

Inwoners van Zoetermeer voelen zich veilig in hun huis, in de wijk en in de stad. 
Samen werken wij aan het verbeteren van de veiligheid zodat iedereen veilig kan wonen, werken en recreëren. Dit wordt integraal en op stads- en wijkniveau gedaan: samen met inwoners, ondernemers, instellingen en ketenpartners. De impact van COVID-19 was ook in 2021 van invloed op veel aspecten van de taken binnen het veiligheidsdomein. Daarnaast is eind 2021 gestart met de voorbereidingen voor de Noodopvang van statushouders en vluchtelingen waarbij vanuit het veiligheidsdomein samen met ketenpartners wordt gezorgd voor een veilige leefomgeving voor alle inwoners. 

De inwoners van Zoetermeer moeten zich veilig voelen in hun eigen woning. Een woningoverval en woninginbraak tasten het veiligheidsgevoel ernstig aan en kunnen langdurige emotionele effecten hebben. Door inwoners op de hoogte te brengen van de risico’s en te informeren over de maatregelen die zij zelf kunnen treffen, kunnen zij in sterke mate bijdragen aan het voorkomen van inbraken. De burgemeester heeft 44 tijdelijk huisverboden opgelegd. Dat zijn er drie minder dan in 2020. Het door de politie geregistreerde aantal gevallen van misdrijven huiselijk geweld is daarentegen gestegen naar 162. Een toename met 5%. Naast dit misdrijfcijfer registreert de politie ook de incidenten met betrekking tot huiselijk geweld. Er vonden in 2021 379 incidenten plaats; 9% meer dan in 2020. Net als in 2020 waren er in 2021 geen woningovervallen. 

Doel gehaald: Ja
Toelichting: Ten aanzien van het onderwerp woninginbraken is ook in het afgelopen jaar, net als in 2020, geen inzet gepleegd. Toch blijft het aantal woninginbraken een dalende lijn vertonen.

Zoetermeer is een stad waar iedereen zich veilig moet voelen. Bewoners komen elkaar overal in de stad tegen: in winkelcentrale en in het openbaar vervoer, bij sportverenigingen en sportlocaties, in de horeca, parken en plantsoenen. Het is belangrijk dat de veiligheid en veiligheidsgevoelens behouden blijven en waar mogelijk worden verbeterd. Bewoners zijn daarbij onmisbaar door hun betrokkenheid en kennis van wat er in de wijk speelt. De buurtpreventie Wijk en Agent Samen-teams en de digitale Whats-app groepen die zijn aangesloten bij project Heterdaadkracht spelen hierbij een belangrijke rol. Daarnaast worden inwoners betrokken bij themabijeenkomsten over Veiligheid en integrale wijkaanpakken. Door de COVID-19-maatregelen waren in 2021 dergelijke bijeenkomsten beperkt, maar hebben er wel een paar Themabijeenkomsten Veiligheid (digitaal) plaatsgevonden.

Team Handhaving
Voor de handhavers van Team Handhaving (THH) heeft 2021 in grote mate in het teken gestaan van het houden van toezicht op de COVID-19-maatregelen. De maatregelen hebben een grote impact gehad op de stad met haar inwoners en ondernemers, maar zeker ook op de medewerkers van Team Handhaving.

Met steeds veranderende COVID-19-maatregelen heeft THH steeds meebewogen en haar toezichthoudende taak aangepast aan de op dat moment geldende maatregelen. Tijdens het uitvoeren van haar taak is veelal, voordat maatregelen werden ingesteld al preventief gesprekken gevoerd met ondernemers. Afhankelijk van de soort maatregelen is gefaseerd opgetreden; preventieve gesprekken, waarschuwen, officieel waarschuwen, bekeuren en waar mogelijk uiteindelijk bestuurlijk handhaven. 

Ook in 2021 zijn gesprekken gevoerd met de horecaondernemers met als doel hen te ondersteunen en te adviseren rondom de maatregelen. Het uitgangspunt hiervan was om ervoor te zorgen dat de maatregelen nageleefd werden, zodat de ondernemers niet tegen handhavingstrajecten en hoge boetes aanlopen. Daarnaast konden de hulpbehoevende ondernemers de juiste weg gewezen worden naar de instanties, welke hen (financieel) konden ondersteunen om de crisis door te komen.
Op 22 november 2021 hebben ongeregeldheden plaatsgevonden in de wijk Seghwaert. Deze ongeregeldheden vonden plaats uit protest tegen de COVID-19-maatregelen. Naar aanleiding hiervan zijn er 34 waarschuwingsbrieven verstuurd. Na de zienswijze van de betrokkenen te hebben gehoord, zijn 5 waarschuwingsbrieven ingetrokken. Het definitieve aantal waarschuwingsbrieven komt daarmee op 29. Verder zijn er in het kader van deze ongeregeldheden ook twee gebiedsverboden opgelegd. 

Naast deze werkzaamheden is het volume van het reguliere werk, zoals het meldingenproces wederom sterk toegenomen. Mede hierdoor is de inzet van de wijkhandhavers in de wijken in het afgelopen jaar afgenomen. De continuïteit rondom de fietsenaanpak, scholencontroles en hondenoverlast controles hebben onverminderd plaatsgevonden. 

Jaarwisseling 
De gemeente Zoetermeer neemt elk jaar in samenwerking met verschillende partners maatregelen om ervoor te zorgen dat de jaarwisseling zo plezierig en veilig mogelijk verloopt en overlast zoveel mogelijk wordt tegengegaan. In het kader hiervan wordt er elk jaar in opdracht van de gemeente een jongerenfeest en een vuurwerkshow georganiseerd. Net als vorig jaar konden deze activiteiten niet doorgaan door de geldende COVID-19-maatregelen. Als alternatief voor het jongerenfeest is ook dit jaar weer een livestream georganiseerd. Naar schatting hebben ongeveer 50.000 personen de livestream bekeken. Een aantal gemeenten had aangegeven ook te willen aansluiten bij de livestream. Aangezien de kosten voor de livestream dit jaar hoger uitvielen is een deel van de kosten doorberekend aan de deelnemende gemeenten. Net als vorig jaar is er dit jaar minder uitgegeven dan begroot, dit komt doordat het jongerenfeest en de geplande vuurwerkshows niet door zijn gegaan. 
De totale schade voor de jaarwisseling 2021/2022 was ondanks alle maatregelen hoger dan het jaar ervoor. De drie hoogste schadeposten zijn verharding, afvalbakken en scholen/kinderopvang. De schade is voornamelijk veroorzaakt door zwaar (illegaal) vuurwerk en brandjes op de openbare weg. Een directe verklaring voor de toename van de schade is er niet. Waarschijnlijk ligt de oorzaak in een combinatie van het verminderde draagvlak onder inwoners met betrekking tot de COVID-19-maatregelen (lockdown, geen evenementen, sluiting van eet- en drinkgelegenheden, discotheken) en het vuurwerkverbod.

Doel gehaald: Ja
Toelichting: Het rapportcijfer is exact hetzelfde als in 2020. Dit is het hoogste cijfer dat sinds 2006 is gegeven. Nu dus in twee jaren op rij. Het is opvallend dat in de twee COVID-19-jaren die achter ons liggen, het rapportcijfer zo hoog is.

COVID-19 
Met de invoering van de Tijdelijke wet maatregelen COVID-19 (Twm) december 2020 zijn de rollen van voorzitters Veiligheidsregio en van burgemeesters veranderd. Burgemeesters hebben onder andere een aantal bevoegdheden gekregen waarmee lokaal maatwerk mogelijk is. De voorzitter Veiligheidsregio (zijnde de burgemeester van Den Haag) heeft zijn coördinerende rol gehouden en is verantwoordelijk voor het toezien op de (eenduidige) uitvoering van de Twm. Het Regionaal Beleidsteam (RBT) is het hele jaar 2021 actief geweest. Hierdoor konden de regioburgemeesters hun zorgen delen en via de Voorzitter Veiligheidsregio meegeven richting het Veiligheidsberaad. Daarnaast bleef er zicht op een eenduidige uitvoering. De Veiligheidsregio Haaglanden heeft in 2021 gewerkt in een GRIP 4-setting, gericht op een nauwe samenwerking tussen gemeenten, Veiligheidsregio Haaglanden (VRH), de GHOR, brandweer en Politie-Eenheid Den Haag. Hiermee kan snel en doortastend opvolging worden gegeven aan landelijke maatregelen waarbij de continuïteit van de dienstverlening voorop staat en geacteerd kan worden op ontwikkelingen die een groot effect kunnen hebben in land, regio en stad. 

Aanpak wapenbezit onder jongeren 
De gemeente Zoetermeer is eind 2020 aangesloten bij het landelijke actieplan wapens en jongeren om de stijgende trend van wapengebruik onder jongeren tegen te gaan. In 2021 heeft de gemeente Zoetermeer het actieplan ten uitvoering gebracht, dit loopt door in 2022. Daarbij is onder anderen ingezet op risicosignalering en vroegtijdig ingrijpen, inleveracties, voorlichting en bewustwording. De eerste stappen voor een bewustwordingscampagne tegen wapenbezit en -geweld in 2022 zijn eind 2021 gezet.

Steekincidenten en jongeren
Zoetermeer is, net als Delft en Den Haag, in 2021 opgeschrikt door incidenten waar sprake is van wapengeweld tussen jongeren. 

In Zoetermeer waren in 2021 17 jongeren tussen 12 en 22 jaar betrokken bij steekincidenten. Dat betekent niet automatisch dat er ook 17 steekincidenten waren. Soms zijn namelijk bij één steekincident meer jongeren betrokken. 
Een overzicht van de steekincidenten waarbij in de vijf afgelopen jaar jongeren waren betrokken, is te vinden in de volgende tabel.

	2017	2018	2019	2020	2021
Aantal jongeren dat is betrokken bij steekincidenten	9	1	12	6	17

Samen met politie, openbaar ministerie en de gemeente Delft en Den Haag is er een intensieve (groeps)aanpak gestart. Deze aanpak wordt ook voortgezet in 2022. 

Jongeren en drugsgebruik 
De meeste actuele informatie is met de raad gedeeld via de beantwoording van de schriftelijke vragen over ‘Zorgen over drugsgebruik’.

Aanpak Problematische jeugd(groepen) 
In de integrale en multidisciplinaire aanpak van problematische jeugd(groepen) wordt er nauw samengewerkt met politie, openbaar ministerie, team handhaving, sociaal domein, reclasseringsorganisaties, het zorg- en veiligheidshuis haaglanden, zorgpartners, wijkpartners, woningcorporaties, scholen, sport, ondernemers, ouders en inwoners. In 2021 zijn er 2 door de Lokale Driehoek geprioriteerde groepen aangepakt. De aanpak op één van deze groepen wordt in 2022 nog voortgezet. De preventieve en repressieve interventies zijn persoons-, groeps-, en systeemgericht. Daarnaast zijn er vanuit de Aanpak Problematisch Jeugd(groepen) ook nog wijkaanpakken gerealiseerd in Buytenwegh en Oosterheem. Hier wordt ontluikende openbare ordeproblematiek met (wijk)partners tijdig en gericht aangepakt om afglijden naar criminaliteit en jonge aanwas bij criminele jeugdgroepen te voorkomen. 
In 2021 is er ook gericht ingezet jongeren die betrokken waren bij wapenincidenten of omdat ze gepakt zijn met een steekwapen op zak. 

Aanpak woonoverlast 
De integrale aanpak is in 2021 voortgezet. In een aantal casussen is een doorbraak bereikt: er is een structurele oplossing gevonden. Maar in de meeste gevallen is de aanpak van woonoverlast een proces met een lange duur. Gebleken is dat de aanpak van de gevallen van verzamelwoede (ook wel ‘hoarding’ genoemd) veel tijd en aandacht vraagt. 
In de tabel wordt onderscheid gemaakt tussen “gesloten” en “open” casussen. Gesloten casussen zijn casussen die zijn afgehandeld in 2021. Open casussen zijn casussen die nog in behandeling zijn.

Aanpak ondermijning 
Misdaden die in georganiseerd verband worden gepleegd hebben vaak een ontwrichtend effect op de samenleving. Deze misdaden behoren tot het speerpunt aanpak ondermijnende criminaliteit. De focus ligt op de autobranche, bedrijventerreinen en de horeca. Het doel van de aanpak van ondermijning is het, voorkomen, signaleren en aanpakken van ondermijnende criminaliteit, door via integrale samenwerking initiatieven te ontplooien die de weerbaarheid van de stad versterken en instrumenten in te zetten om concrete ondermijning aan te pakken. 

Er is veel ingezet op toezicht in de horeca en op bedrijventerreinen. Van informele gesprekken met de Ondermijningsboa tot grote integrale controles met het HEIT. Dit heeft geleid tot een versterking van de informatiepositie en meer weerbaarheid tegen ondermijning. Zo zijn er een aantal (ogenschijnlijk) malafide bedrijven op bedrijventerreinen vertrokken of gesloten. Daarnaast is er door inzet van Bibob een aantal horecavergunningen afgewezen. De beperkende maatregelen van COVID-19 hebben invloed gehad op de mate waarin inzet gepleegd kon worden, maar desondanks is er samen met politie, RIEC en de belastingdienst veel ingezet op casuïstiek. Er wordt binnen de gemeente ook veel samengewerkt met het rechercheurs van het Sociaal Domein en de Specialist Woonfraude van de afdeling Publieksplein. De genoemde inspanningen werden tot en met 2021 financieel gedekt door de verstrekte subsidie van het ministerie van J&V. 

Aanpak radicalisering 
De aanpak van radicalisering en extremisme beweegt mee met lokale, landelijke en internationale ontwikkelingen: niet alleen de aard en omvang van de verschillende verschijningsvormen van radicalisering en extremisme, maar ook wet- en regelgeving op het gebied van privacy en informatieverwerking. Uitgangspunt daarbij blijft dat we ons focussen op vormen van radicalisering en extremisme die de democratische rechtsorde ondermijnen of waarbij gebruik van geweld dreigt.
Omdat de trainingen voor professionals in de stad steeds worden aangepast aan de maatschappelijke ontwikkelingen blijft de kennis van professionals up-to-date en kunnen zij beschikken over adequate handelingsperspectieven.

Doel gehaald: Ja
Toelichting: Het rapportcijfer is exact hetzelfde als in 2020. Dit is het hoogste cijfer dat sinds 2006 is gegeven. Nu dus in twee jaren op rij. Het is opvallend dat in de twee coronajaren die achter ons liggen, het rapportcijfer zo hoog is.

Voor een verklaring van verschillen tussen begroting en rekening wordt verwezen naar hoofdstuk Jaarrekening/Toelichting op het overzicht van baten en lasten.

Financiën op hoofdlijnen
In totaal is € 9,2 mln. besteed aan de kosten voor de Veiligheidsregio Haaglanden. Andere uitgaven zijn onder andere de kosten voor de inzet van Boa's, aanpak radicalisering, extremisme en polarisatie, aanpak ondermijning, problematische jeugdgroepen en de jeugdmarshall.