Bijlage 10 Verbonden partijen

Gewone aandelen
Het nettoresultaat van Stedin in 2021 bedraagt € 21 mln. (2020: € 42.mln.). Hiervan komt € 1 mln. ter beschikking voor de aandeelhouders (2020: € 41 mln.). Hiervan wordt 50% als dividend uitgekeerd aan de aandeelhouders, uit te betalen ten gunste van de jaarrekening 2022. Dit betekent een dividend van € 13.000, € 0,11 per aandeel (2020: € 481.000, € 4,14).
Er wordt geen dividend begroot op de gewone aandelen (zie ook bij risico’s).

Cumprefs (cumulatief preferente aandelen)
Op de cumprefs wordt 3% rendement uitgekeerd. Dit betekent vanaf 2022 een vast rendement van € 267.000.

Het dividend staat onder druk. De verwachting is dat het dividend Stedin de komende jaren minimaal is en daarom is vanaf 2022 het dividend Stedin op nihil begroot.

De potentiële investeringen voor de Energietransitie omvatten aanzienlijke bedragen, waardoor de financieringsbehoefte de komende jaren sterk toeneemt. Als gevolg van ‘Het Methodebesluit regionale netbeheerders elektriciteit en gas’ (op te stellen door de toezichthouder ACM/Autoriteit Consument & Markt) kunnen de uit de hogere financieringsbehoefte voortkomende extra rente en afschrijvingslasten pas op een later moment en mogelijk niet volledig in de tarieven worden doorbelast.
Met name is er druk vanuit de regionale netbeheerders (waaronder Stedin) richting ACM om de kosten voor de Energietransitie versneld en volledig in de tarieven te kunnen verwerken. In 2021 is hier door de ACM gedeeltelijk aan tegemoet gekomen.

Stedin bereidt in het kader van het project Lange Termijn Financiering (LTF) voorstellen voor om in de toegenomen financieringsbehoefte te voorzien, waarbij met name ook het versterken van het eigen vermogen een belangrijke pijler is.
In 2021 is een eerste tranche uitgevoerd om het eigen vermogen te versterken. Hierbij heeft Stedin bij (enkel) de aandeelhouders € 200 mln. opgehaald in de vorm van preferente cumulatieve aandelen. Zoetermeer heeft voor € 8,9 mln. preferente cumulatieve aandelen gekocht. Daarop wordt per jaar € 267.000 aan rente (3%) ontvangen.
Stedin heeft (op basis van de nu aanwezige kennis) berekend dat voor een optimale bedrijfsvoering, met name ook gericht op de energietransitie, op termijn nog een versterking van het eigen vermogen noodzakelijk is van € 1,7 miljard. In een eerdere berekening (2020) werd nog uitgegaan van een versterking van het eigen vermogen van € 800 mln.
Stedin is in gesprek met het rijk en andere overheden (stakeholders) voor versterking van het eigen vermogen. Ook wordt aan de huidige aandeelhouders gevraagd om in een tweede tranche nogmaals bij te dragen aan het versterken van het eigen vermogen. In 2024 wordt hoogstwaarschijnlijk in een tweede tranche van € 210 mln. gevraagd op basis van vrijwilligheid.

Stedin heeft als een rating van A-.

Bijdrage aan doel-
stelling programma

Vastgelegd is dat de verdeling van de aandelen Dunea naar rato van het inwonertal van de aandeelhoudende gemeenten is: Periodiek (ongeveer eenmaal per vijf jaar, laatste maal in 2018) vindt herverdeling van het geplaatste aandelenkapitaal plaats om niet. De gemeente bezit 387.302 (9,68%) aandelen à € 5 nominaal. Vanaf 2022 is het precario op ondergrondse leidingen (wettelijk) afgeschaft.

Dunea zet in om de betrouwbaarheid van haar leveringsplicht robuuster vorm te geven door te investeren in de multi-bronnen strategie, het vergroten van de strategische zoetwatervoorraad in de duinen en het optimaliseren van het huidige systeem. Ook vraagt de kwaliteit van drinkwater als gevolg van toename in regelgeving op gebied van PFAS, de vervuiling van rivierwater en het onderhoud van het duingebied meer investeringen en beheer.  

Deze ontwikkelingen leiden tot hogere investeringen en exploitatiekosten en hebben ook gevolg voor de tarieven van het drinkwater. In november 2022 wordt in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders een besluit over de investeringen en tarieven genomen.

Op langere termijn willen we een gezond en groeiend bedrijf zijn dat midden in de maatschappij staat. De strategie Koers 2020 focust daarom op vier accenten:
•    We zijn er voor onze klanten: onderscheidend in dienstverlening en kwaliteit; 
•    We zijn duinbeheerder van wereldklasse;
•    We strijden voor het drinkwaterbelang van de Lek en de Maas;
•    We zijn beter voorbereid op de toekomst door verbreding producten & diensten. 

Dunea is/wordt, vanwege haar kennis en leidingennetwerk, steeds meer betrokken/ingeschakeld bij projecten die een bijdrage leveren aan de energietransitie. De betrokkenheid van Dunea is van belang om bij de voorbereiding en/of realisatie van projecten waarbij gebruik wordt gemaakt van de fysieke ondergrond, de belangen van de watertaken in een zo vroeg mogelijk stadium te onderkennen.
Vanwege de bepalingen in de Waterwet en de eisen van de toezichthouder heeft Dunea voor haar inzet bij projecten op gebied van de energietransitie een dochter BV opgericht. Op die manier kunnen de taken van de dochter juridisch en financieel worden onderscheiden van taken die vallen onder de uitvoering van de Waterwet. Daarnaast heeft het ruimere taakgebied van Dunea geleid tot een aanpassing van de statuten met betrekking tot het doel van Dunea en de bepalingen rond governance.

Bijdrage aan doel-
stelling programma

Het AB heeft in 2021 het functioneren van de regeling geëvalueerd. De aandachtspunten die uit deze evaluatie zijn gekomen worden door de GGD opgepakt. 
Voor 2023 is de nieuwe kernboodschap van de GGD met betrekking tot de leefomgeving ‘het verbeteren van de luchtkwaliteit’. 

De GGD heeft een uitvoeringsplan bij de regionale visie opgesteld en gaat hiermee werken en er komt een generiek model hoe om te gaan met de stijging van het inwoneraantal. 

Voor 2023 ligt de nadruk bij Veilig Thuis op:
1. de Regiovisie aanpak huiselijk geweld en ketensamenwerking ;
2. kwaliteitsimpuls VTH;
3. werving en behoud personeel; 
4. informatievoorziening en ICT. 

Het kabinet heeft in 2021 de vereenvoudiging van de jeugdbeschermingsketen aangekondigd in het toekomstscenario kind- en gezinsbescherming. Hierin wordt op termijn een nieuwe publiekrechtelijke organisatie opgericht bestaande uit Veilig Thuis, de Raad voor de Kinderbescherming en de Gecertificeerde Instellingen.

Het resultaat 2021 van de GR GGD en VT Haaglanden is € 2.028.000 voordelig. Dit valt uiteen in een voordeel op programma GGD van € 647.000 (incl. overhead), een voordeel op het programma Veilig Thuis (VT) van € 1.330.000 (incl. overhead) en een voordeel op de GR-ondersteuning van € 51.000.
Het resultaat van de GGD is het gevolg van een maatwerkafspraak die met de opdrachtnemer gemaakt is ten aanzien van het resultaat GGD 2021. De opdrachtnemer is bereid gebleken het resultaat dat ontstaat op de onderdelen Medische Milieukunde, infectieziektebestrijding en Tuberculosebestrijding te verrekenen met de GR. In lijn met de Voorjaarsbrief is besloten om voor dit budget een bestemmingsreserve voor de GGD bij de GR te vormen. Het voordeel op het programma Veilig Thuis is hoofdzakelijk het gevolg van een mindere inzet van externen.

In 2022 is de gemeenschappelijke regeling geëvalueerd. 

De VRH is een door de Wet Veiligheidsregio's verplichte gemeenschappelijke regeling die regionaal de belangen behartigt op het gebied van brandweerzorg, rampenbestrijding en crisisbeheersing, en geneeskundige hulpverlening. De 'kolom' Geneeskundige hulpverlening van de VRH bestaat uit de GHOR (Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio) en de geneeskundige meldkamer (GnkM), die ook de Meldkamer Ambulancezorg (MKA) omvat.
Naast een gemeenschappelijke regeling is de VRH ook een regionaal samenwerkingsverband met betrekking tot rampenbestrijding en crisisbeheersing.

De veiligheidsregio werkt toe naar een flexibelere, multidisciplinaire crisisbeheersingsorganisatie. Deze flexibiliteit is nodig omdat rampen en crises steeds complexer worden. Een flexibele, multidisciplinaire aanpak is mogelijk omdat elke hulpdienst door de drukte in deze regio beschikt over ruime en brede kennis en ervaring alsook operationele slagkracht. Goede samenwerking kan het effect van een ramp of crisis beperken en bijdragen aan de continuïteit van de samenleving.
Om de kwaliteit van het werk te blijven garanderen moet de veiligheidsregio blijven inspelen op (toekomstige) maatschappelijke trends, ontwikkelingen en wijziging van wet- en regelgeving. Naast de ontwikkelingen die beschreven staan in het regionaal risicoprofiel, zijn er ook landelijke ontwikkelingen die beleidsmatig het werk beïnvloeden zoals de invloed van Covid-19. 

Samen met de gemeente Lansingerland wordt gewerkt aan actualisatie van de ontwikkelvisie die de huidige ontwikkelingsaanpak voor de GR Bleizo uit 2014 zal vervangen.
Najaar 2021 hebben de gemeenteraden van Lansingerland en Zoetermeer het ontwikkelperspectief PROEF-tuin Bleizo vastgesteld. De uitwerking in een ontwikkelstrategie loopt vertraging op omdat het provinciale omgevingsbeleid nog niet is aangepast. Voorts is Bleizo-West vanaf zomer 2022 in beeld als locatie voor noodopvang van vluchtelingen uit Oekraïne.  Met verschillende partners (ministerie BZK, Provincie, Veiligheidsregio Rotterdam) en uiteraard met de gemeente Lansingerland lopen gesprekken over de invulling van de locatie Bleizo-West. Daar een en ander onzeker is blijft vooralsnog de ontwikkelvisie van 2014 de basis voor de grondexploitatie en de begroting van de GR Bleizo.

In de begroting zijn voor het jaar 2023 de volgende activiteiten voorzien: 
- algemene activiteiten van de projectorganisatie; 
- beheer van de gronden;
- activiteiten ten behoeve van de visievormingen ontwikkeling van Bleizo-West;

Deze activiteiten passen binnen de exploitatiebegroting van Bleizo.

Om deze doelstelling te halen wordt er in de MRDH gezamenlijk gewerkt aan het verbeteren van de bereikbaarheid en het vernieuwen van de economie. Daarvoor is op 12 juli 2019 de strategische agenda MRDH 2022 ‘Samen aan het werk!’ vastgesteld. De strategische agenda wordt in 2022 geactualiseerd en begin 2023 vastgesteld. Het strategische kader voor de begroting 2023 is daarom nog gebaseerd op de strategische agenda 2022. Hierin staan vier ambities centraal: vernieuwen economie, versterken stad en omgeving, verbeteren bereikbaarheid en veranderen energie.

Om de economie te vernieuwen werkt de MRDH in 2023 aan de volgende programma’s: stimuleren van innovatie en economische groei, verbeteren aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt en goede digitale connectiviteit. Om de steden en omgeving te versterken wordt er gewerkt aan ruimte om te werken, stimuleren van het groengebruik & recreatie als vestigingsfactor en samen voortvarend werken aan de bereikbaarheid van woon- en werklocaties.

Binnen de MRDH-begroting is Verbeteren Bereikbaarheid vertaald in twee programma’s: een programma Exploitatie verkeer en openbaar vervoer en een programma Infrastructuur verkeer en openbaar vervoer. Het programma Exploitatie verkeer en openbaar vervoer betreft de uitvoering van wettelijke taken concessieverlening openbaar vervoer, beheer en onderhoud openbaar vervoer, infrastructuur en de planvormingsbevoegdheid in overeenstemming met de Planwet verkeer en vervoer. Dat laatste vraagt om de inzet van de MRDH voor algemene strategie- en beleidsontwikkeling, autonetwerk, verkeersmanagement en ITS, fietsnetwerk, ketenmobiliteit, reisgedrag en logistiek, duurzame mobiliteit en verkeersveiligheid. Vanuit het programma volgen infrastructurele opgaven die, voor zover de MRDH er financieel aan bijdraagt, onderdeel worden van het programma Infrastructuur verkeer en openbaar vervoer.

Binnen het programma Exploitatie verkeer en openbaar vervoer wordt er in 2023 gewerkt aan zeven doelstellingen:
1. Verbeteren bereikbaarheid toplocaties en banen;
2. Verbetering kwaliteit en efficiency OV;
3. Betrouwbaar op weg;
4. Versnellen van innovatie in mobiliteit;
5. Vergroten verkeersveiligheid;
6. Minder CO2-uitstoot bij verkeer;
7. Samen voortvarend werken aan de bereikbaarheid van woon- en werklocaties.

Binnen het programma Economisch Vestigingsklimaat wordt er in 2023 gewerkt aan vier doelstellingen:
1. Verbeteren bereikbaarheid toplocaties en banen;
2. Betrouwbaar op weg;
3. Versnellen van innovatie in mobiliteit;
4. Verhogen verkeersveiligheid.

Naast de inzet op verbeteren van de bereikbaarheid en het vernieuwen van de economie zet de MRDH zich in 2023 ook weer in op meer regionale samenwerking bij de energietransitie om dit proces ambtelijk te ondersteunen en procesmatig te begeleiden. De 23 gemeenten werken samen binnen het Bestuurlijk Netwerk Energie aan de energietransitie. Gezamenlijk is de Regionale Energiestrategie regio Rotterdam Den Haag (opdracht vanuit het landelijk Klimaatakkoord) opgesteld (RES 1.0) die de komende jaren geactualiseerd zal worden. In een RES-regio maken provincie, gemeenten, waterschappen en netbeheerders afspraken over het opwekken van duurzame elektriciteit, de warmtevoorziening van de gebouwde omgeving en de ontwikkeling van een regionale energie infrastructuur.

In 2019 is een geactualiseerde beleidsnota Risicomanagement en Weerstandsvermogen opgesteld. De beleidsnota is 12 juli 2019 vastgesteld. Voor de activiteiten binnen verkeer en vervoer is binnen de projecten een risicobuffer aanwezig. Wanneer deze niet toereikend is worden projecten uitgesteld of wordt de bijdrage vanuit BDU middelen lager.
Voor de infrastructurele projecten houdt de MRDH rekening met de mogelijkheid van een ‘overplanning’. Dat kan inhouden dat in enig jaar het BDU-fonds (tijdelijk met een maximum van 3 jaar) negatief is. Aan het einde van deze periode dient het saldo nihil te zijn. Voor 2023 en de meerjarenbegroting tot en met 2026 worden geen tekorten voorzien. Het fonds heeft een beperkte investeringsruimte voor projecten die nu nog in de verkenning- en planstudiefase zitten. Deze investeringsruimte is echter onvoldoende om alle ambities uit de Uitvoeringsagenda Bereikbaarheid te kunnen realiseren.

De MRDH heeft in december 2016 de verantwoordelijkheid voor de financiering van de investeringen in railvoertuigen en railinfrastructuur van de regionale OV-bedrijven overgenomen van de gemeenten Den Haag en Rotterdam. Dat brengt risico’s met zich mee, die in een in 2016 uitgevoerd extern onderzoek nader zijn geduid. Om de risico’s te dekken is een reserve gevormd die gevoed wordt vanuit een opslag die de vervoersbedrijven betalen.
Voor het eventueel wegvallen van een deel van de inwonersbijdrage voor het Economisch vestigingsklimaat is in 2015 een reserve gevormd.

Voor risico’s die samenhangen met de strategische agenda economisch vestigingsklimaat is (nog) geen weerstandsvermogen beschikbaar. De MDRH zal extra prudent zijn bij het aangaan van verplichtingen. De coronacrisis heeft in 2021/22 en vermoedelijk ook komende jaren een grote invloed op het gebruik van het openbaar vervoer in de regio. Om deze negatieve gevolgen te bestrijden heeft de MRDH, met steun van het rijk) samen met de vervoerbedrijven RET, HTM en EBS gewerkt aan het transitieprogramma OV. Ondanks deze steun is er invloed zijn op de financiële positie van de vervoersbedrijven en daarmee ook op de bedrijfsvoering. Omdat het rijk de beschikbaarheidsvergoeding niet verlengt, deze duurt tot het eind van 2022, heeft dit gevolgen voor de frequentie en kwaliteit van het openbaar vervoer en zullen er zich aanpassingen voordoen.

• Nader uitwerken van de OV-ontwikkelstrategie Zoetermeer-Rotterdam, in samenhang met de diverse andere onderdelen van het programma MOVV (Metropolitaan OV en Verstedelijking).
• Uitwerking en waar mogelijk realisatie van korte termijnmaatregelen OV-verbinding Zoetermeer-Rotterdam.
• Bijdragen in studie naar het variëren in techniekvormen binnen het OV, zoals een mogelijke introductie van Bus Rapid Transit systemen in de metropoolregio.
• Bijdrage aan realisatie van een hoogwaardig en veilig Metropolitaan Fietsroutenetwerk: Rotterdam-Zoetermeer (Oostweg/IndustriewegBijdrage aan programmalijn Metropolitaan OV en Verstedelijking met onder meer OV Zoetermeer-Rotterdam.
• Bijdrage aan het realiseren van enkele aangewezen automatisch vervoer-projecten (AVLM) op basis van een technisch en financieel haalbaar plan zoals op het Dutch Innovation Park.
• Ontwikkeling van station Zoetermeer
• RandstadRail lijnen 3 en 4 gekoppeld rijden Leyenburgcorridor.
• Bijdrage aan activiteiten in het kader van SCHOOL op SEEF.
• Bijdrage aan reconstructie Brusselstraat (fietsstraat).
• Bijdrage aan Entreegebied station Zoetermeer.
• Ontwikkeling dan wel transformatie van de ‘werklocaties’: van kantoren en bedrijventerreinen.
• Bijdrage sterker uit de crisis project: Datalab.
• Bijdrage in de uitvoering van de Digitaliseringvoucher regeling MKB Zoetermeer.

Met de komst van de participatiewet in 2015 is de instroom in de Wsw afgesloten. Wel blijft De Binnenbaan BV verantwoordelijk voor de huidige sw-werknemers en speelt ze een rol in het aanbieden van de voorziening Beschut Werk onder de Participatiewet.
Het re-integratiebeleid van de gemeente is opgenomen in de nota ‘Meedoen met Meerwaarde’.

De deelnemende gemeenten betalen de werkelijke kosten voor de uitvoering van de Wsw aan De Binnenbaan BV. De rijksbijdrage per arbeidsjaar loopt terug doordat er geen instroom meer mogelijk is in de Wsw en het bestand langzaam ouder wordt en daardoor uitstroomt. De gemeente Zoetermeer staat garant voor het werkkapitaal van De Binnenbaan BV. Naast de werkelijke kosten van de uitvoering van de Wsw betalen de aandeelhoudende gemeenten Rijswijk en Leidschendam-Voorburg een tarief met risico-opslag voor de overige dienstverlening die zij afnemen.
De gemeente Zoetermeer betaalt naast de werkelijke kosten conform de vijfjarige Dienstverleningsovereenkomst en de jaarlijks Opdracht- en budgetbrief een tarief voor de overeengekomen dienstverlening voor de doelgroep Participatiewet.

De dalende rijksbijdrage en instroomstop voor de doelgroep Wsw leidt tot een daling van inkomsten van De Binnenbaan en daarmee tot druk op het exploitatieresultaat. De aandeelhoudende gemeenten hebben besloten de Wsw activiteiten voor te zetten in combinatie met re-integratie activiteiten in Werkbedrijf De Binnenbaan BV om deze ontwikkelingen het hoofd te bieden.

Het bedrag dat een gemeente aan contributie betaalt, is afhankelijk van het aantal inwoners. Het uitgangspunt voor het aantal inwoners wordt per 1 januari van het voorgaande jaar bepaald aan de hand van de cijfers van het CBS: Zoetermeer had op 1 januari 2021 125.265 inwoners. 
Zoetermeer valt onder de categorie van 25.000 tot 200.000 inwoners en betaalt in 2022 € 1,373 per inwoner. Voor 2022 komt dit neer op een bedrag van € 178.832.
De contributie stijgt in 2023 met 4,4% ten opzichte van 2022. Deze stijging is bedoeld voor loon- en prijsontwikkeling op basis van CPB-indexcijfers. Ook zit hier een stijging van 1% in die bedoeld is voor de groei naar volledige dekking van de kosten van de kernorganisatie VNG vanuit de contributie.

1. Volop werken aan de ontwikkeling, van het aanbod, de vraag en de daaraan gerelateerde marktcondities voor concepten waarmee woningen en/of wijken aardgasvrij en spijtvrij CO2- en/of energieneutraal gemaakt kunnen worden in alle marktsegmenten.       
2. De realisatie van een zodanige kostprijsreductie (schatting 25%-30%), op NOM of NOM-Ready aanbod met gegarandeerde functionele prestaties (minimaal rond energie, binnenmilieu en  veiligheid), waarmee een woonlastenneutraal aanbod voor de bewoner en een gezonde business case voor de investeerder in de oplossingen (inclusief de afnemers) mogelijk is.

Per begin 2021: € 339.294
Per eind 2021: € 408.042

Per begin 2021: € 874.340
Per eind 2021: € 929.824

2021: € 68.748
2020: € 47.271, 2019 € 111.664, 2018 € 175.975

Bijdrage aan doel-stelling programma