Programma 1 Onderwijs, economie en arbeidsparticipatie

Onderwijs
Samen met organisaties als onderwijsbesturen en kinderopvanginstellingen creëren we een stimulerende leeromgeving voor ieder kind en elke (jong)volwassene. We willen dat zij zich volledig kunnen ontwikkelen tot zelfstandige en sociale mensen. Daarbij is aandacht voor bestaanszekerheid, kansengelijkheid en gezondheid. We gaan aan de slag om het komende jaar naar het toekomstbeeld uit de visie Zoetermeer 2040 toe te werken. Dat beeld is: “Zoetermeerders zijn in staat om mee te bewegen met de dynamiek, die de maatschappij in 2040 kenmerkt. In 2040 heeft iedere Zoetermeerder – ongeacht zijn of haar achtergrond en afkomst – kansen om zich te blijven ontwikkelen en stappen te zetten op de sociaaleconomische ladder.” Om daar te komen investeren we in schoolgebouwen, vervullen we onze wettelijke verplichtingen voor bijvoorbeeld leerplicht en het toezicht op de kinderopvang, leggen we verbindingen en maken afspraken. Ook subsidiëren we activiteiten die passen bij de speerpunten van de onderwijsopgave. 

Werkgelegenheid
Met de vaststelling van de Visie Zoetermeer 2040 en bijbehorende Strategische Agenda 2040, sturen we gerichter op factoren die belangrijk zijn voor het bloeien van de economie in relatie tot de (toekomstige) ontwikkeling van de stad. Daarbij spelen we in op kansen die we zien voor het optimaliseren van het economisch vestigingsklimaat. 

De campusontwikkeling op het Dutch Innovation Park is een belangrijke economische pijler voor de ontwikkeling voor de stad. Vanuit het park krijgt de regionale samenwerking met andere campussen gericht op IT blijvend aandacht en wordt waar mogelijk versterkt. Daarnaast positioneren we het park als ‘zichtbare aanjager’ van de ‘economische hub voor toegepaste innovatie’. Vele ICT/IT-toepassingen zijn aan het versnellen en hebben een vlucht genomen. Niet alle ondernemers zijn even behendig in het aanpassen van hun businessmodel. Daar waar mogelijk ondersteunen we deze ondernemers in het toekomstbestendig maken van hun bedrijf.

De verstedelijkingsopgave in de regio met daarbinnen de groeiambitie van Zoetermeer vraagt dat we de verhouding tussen bevolkingsgroei en ruimte voor werken en ondernemen bewaken. Onze werklocaties (bedrijventerreinen, kantoorlocaties, (perifere)detailhandel) en hun relatie met woongebieden beschouwen we daarom integraal. De werklocaties vervullen een belangrijke sociaaleconomische functie. Ze bieden werkgelegenheid aan een brede beroepsbevolking, bieden ondernemers ruimte om te ondernemen, innoveren en slimme oplossingen te bedenken. Ook spelen ze (in potentie) een rol in de grote transities (energietransitie, klimaatadaptatie, circulaire transitie en digitalisering). Het behouden van deze functie vraagt om een vestigingsklimaat dat aantrekkelijk blijft en voldoende ruimte biedt voor ondernemers. 

We staan voor de opgave het lokale brede MKB te faciliteren en te ondersteunen bij de landelijk belangrijke economische transitiethema’s (digitalisering, cybersecurity, verduurzaming en arbeidsmarkt). Lokale koplopers (innovatieve bedrijven) dienen daarvoor als inspirerend voorbeeld. Samenwerking met het (georganiseerde) bedrijfsleven, andere partners in de stad en in de regio is belangrijk voor het versterken van de regionale economie en -arbeidsmarkt. 

Doordat het toevoegen van nieuwe werklocaties nog beperkt mogelijk is, is het noodzakelijk dat we zuinig omgaan met de bestaande locaties. Efficiënt ruimtegebruik en het juiste bedrijf op de juiste plek zijn daarom belangrijke opgaven voor de komende jaren met aandacht voor kwaliteit van de openbare ruimte en het vastgoed. Dit houdt in zowel het verdichten van bestaande locaties, het faciliteren van vernieuwing en verduurzaming van bestaand vastgoed en het sturen op een goede combinatie van functies. Waar mogelijk op bestaande werklocaties en ook op locaties die vrijkomen elders in de stad. De focus komt daarbij onder meer te liggen op het toevoegen van meer kwaliteit op knooppuntlocaties. Ontwikkelingen in de vastgoedmarkt resulteren in nieuwe werkconcepten en veranderende eisen aan vastgoed. Voor deze nieuwe vraag hebben we aandacht in onder meer herstructurerings- en nieuwbouwprojecten.
Bovenstaande opgaven worden regiobreed erkend. Samen met regionale partners als de MRDH, Business Park Haaglanden, Innovation Quarter en de provincie Zuid-Holland blijven we ook de komende jaren werken aan een sterk economisch vestigingsklimaat voor Zoetermeer en daarmee ook voor Zuid-Holland. De MRDH werkt hiertoe aan het gericht vernieuwen en verduurzamen van de regionale economie aan de hand van de nieuwe strategische agenda 2023-2026 en geactualiseerde onderdelen uit de regionale strategie werklocaties.

Arbeidsparticipatie en bestaanszekerheid
Ons ideaal is dat iedereen mee kan doen in de maatschappij en op de arbeidsmarkt. De gemeente ondersteunt waar dat nodig is. In onze aanpak letten we daarbij op de meerwaarde van wat we doen. Dat wil zeggen, we kijken wat werkt en letten daarbij scherp op de sociale en maatschappelijke opbrengst en effecten.  

We werken aan het herstellen van bestaanszekerheid, het vergroten van kansengelijkheid en het vanzelfsprekend maken van gezond leven.  De ambities uit de kadernota ‘Meedoen met Meerwaarde 2020 – 2024’ dragen hier 1 op 1 aan bij: Mensen doen mee via (on)betaald werk, door het doen van vrijwilligerswerk, mantelzorg, door te werken aan een betere taalbeheersing of het werken aan de gezondheid. We voorkomen zoveel mogelijk dat mensen niet mee kunnen doen als gevolg van onvoldoende inkomen of als gevolg van problematische schulden. Als er zorgen zijn over de financiële situatie dan stimuleren we dat mensen hierbij hulp zoeken en geholpen worden.

Zoetermeer 2040 en gebiedsontwikkelingen
Door mee te werken aan de plannen uit de visie Zoetermeer 2040 en door bij te dragen aan de verschillende programma’s en projecten, willen we ervoor zorgen dat de manier waarop de stad er uitziet en hoe mensen met elkaar omgaan, goed worden geregeld. Dit geldt vooral voor onderwerpen zoals wonen en zorg, de openbare ruimte en maatschappelijke voorzieningen. Op deze manier kunnen ook de doelen gerealiseerd worden die zijn vastgesteld in het akkoord tussen de coalitiepartijen over deze onderwerpen.
Hoewel we al actief bezig zijn met dit proces, komen we regelmatig voor nieuwe vraagstukken te staan die we moeten oplossen. Bijvoorbeeld wat moeten we veranderen in huizen en op straat, zodat inwoners minder eenzaam zijn en zich gezond blijven voelen. Dit kost tijd, die niet kan worden besteed aan andere taken. In de Perspectiefnota 2024 is hiervoor voor de jaren 2024 en 2025 budget gevraagd.

Speerpunten in 2024: Wat gaan we daarvoor doen?
Onderwijs
De focus voor het onderdeel ‘onderwijs’ komt in 2024 te liggen op: 

1. samenwerking van onderwijs en jeugdhulp;  
   
2. het uitvoeren van de nieuwe lokale aanpak laaggeletterdheid;
   
3. het voorbereiden op de wet ‘Van school naar duurzaam werk’. Hiervoor moet bijvoorbeeld de afdeling leerplicht op volle sterkte zijn; 
   
4. het mogelijk maken van onderwijs voor nieuwkomers, dat kan inspelen op schommelingen in de instroom; 
   
5. een doorlopende leerlijn bevorderen voor het techniekonderwijs van po-vo-mbo-hbo in aansluiting op het bedrijfsleven; 
   
6. het aanpassen van de ruimte voor Integraal kindcentrum De Vijf Pilaren van het schoolbestuur Yunus Emre;
   
7. het versterken van de kinderopvang door de deskundigheid te bevorderen van kinderopvang medewerkers en het stimuleren van gezonde kinderopvang.

Economie
De basis voor onze inzet is gebaseerd op de onderstaande opgaven die we voor ons zien:

1. ruimte maken voor nieuwe banen op alle niveaus (brede werkgelegenheidsgroei);
   
2. beter benutten en verduurzamen van de huidige werklocaties (juiste functie op de juiste plek);
   
3. meer werk in de wijk (banen dichtbij huis); 
   
4. versterken van het brede MKB; 
   
5. sterke rol in de regio;
   
6. versterken ecosysteem voor start- & scale-ups.

Arbeidsparticipatie en bestaanszekerheid
Stimuleren duurzame arbeidsparticipatie, door: 

1. advies op maat vanuit het Werkgeversservicepunt, het bieden van scholingstrajecten en subsidiemogelijkheden aan werkgevers om inclusief te ondernemen;
2. verkenning en uitwerking van een Regionaal Werkcentrum: een herkenbare plek in de arbeidsmarktregio waar alle vragen over werk en ontwikkeling gesteld kunnen worden;
3. maatwerk te bieden in de ondersteuning naar werk. Hiervoor werkt De Binnenbaan ook aan het versterken van het vakmanschap van werkregisseurs;
4. de inzet van loonkostensubsidie en beschut werk voor mensen met een arbeidsbeperking via de Binnenbaan. 

Bestaanszekerheid door inkomensondersteuning, door: 

1. te kijken vanuit wat mensen werkelijk te besteden hebben, in plaats van alleen te kijken naar het inkomen uit werk of uitkering. Dit doen we bijvoorbeeld bij de wijzigingen bij de bijzondere bijstand;
2. we blijven huishoudens met lage inkomens ondersteunen met voorzieningen zoals kwijtschelding, bijzondere bijstand en de ZoetermeerPas.

Schuldhulpverlening, door:

1. budgetvoorlichting zodat jongeren van jongs af aan de juiste financiële keuzes kunnen maken;
2. met ervaringsdeskundigen een werkwijze op te stellen om het bereik en de aanpak van schuldhulp te verbeteren;
3. intensivering van telefonisch klantcontact om het bereik van vroegsignalering te verhogen.

Programma Sociale Innovatie
In 2024 wordt verder gewerkt aan de uitvoering van de projecten Sociale innovatie en opdrachten zoals in het programmaplan zijn opgenomen. Naar verwachting komen de eerste projecten in 2024 tot afronding en kunnen de resultaten worden gepresenteerd. Conform het programmaplan wordt in 2024 een hernieuwd voorstel aan de gemeenteraad voorgelegd wat ziet op de verdere voortzetting en inhoudelijke richting van het programma Sociale innovatie en de activiteiten die in dat kader worden voorzien, inclusief een financieel voorstel tot dekking van deze activiteiten.