Onderhoud kapitaalgoederen

De instandhouding van de kapitaalgoederen is in de gemeente Zoetermeer vastgelegd in beheerplannen, waarin het meerjarig onderhoudsprogramma en de daarbij behorende financiële middelen zijn opgenomen. In de beheerplannen is ook het gewenste kwaliteitsniveau van de voorziening vastgelegd. Hierna wordt per categorie ingegaan op het onderhoud van de kapitaalgoederen. De volgende categorieën worden behandeld:
·    Openbare ruimte (wegen, water, groen) 
·    Riolering
·    Ondergrondse inzamelmiddelen
·    Begraafplaatsen
·    Gebouwen
·    Beeldende Kunstobjecten

De kosten groot onderhoud zijn:

Omschrijving	Begroot	Realisatie
Openbare ruimte	€ 9.602.000	€ 16.096.000
Riolering	€ 1.940.000	€ 1.127.000
Ondergrondse inzamelmiddelen	€ 339.000	€ 62.000
Begraafplaatsen	€ 749.000	€ 646.000
Gebouwen	€ 2.462.000	€ 2.402.000
Beeldende kunstobjecten	€ 129.000	€ 101.000

Jaarlijks wordt bijna € 33 mln. geïnvesteerd in het onderhoud (dagelijks onderhoud, groot onderhoud, vervanging) van de openbare ruimte. Hiertegenover staat de waarde van de openbare ruimte (wegen, fietspaden, bomen, speeltoestellen en riolering) die ongeveer € 1,5 miljard vertegenwoordigt. 

In 2022 is een nadeel van in totaal 7,504 mln. ontstaan. Deze afwijking bestaat uit de volgende afwijkingen:

• Een nadeel van € 1,873 mln. die samenhangt met de aanpassing van de Nota Onderhoud Openbare Ruimte voor 2022;
• Een nadeel van € 6,39 mln. die is ontstaan door de spoedwerkzaamheden rondom de Nelson Mandelabrug;
• Een nadeel van 0,55 mln. die is ontstaan de prijsstijgingen door onder andere de schaarste van grondstoffen in eerste instantie onder invloed van de coronacrisis en in 2022 ook vanwege de onzekere situatie rond de oorlog in Oekraïne;
• Een nadeel van 0,33 mln. door diversen extra groot onderhoud werkzaamheden;
• Een voordeel van 1,639 mln. die wordt veroorzaakt doordat de uitvoering van een aantal projecten niet (volledig) haalbaar bleek in 2022. Dit heeft verschillende oorzaken: Beperkte personeelsbezetting (bij gemeente en aannemer) onder andere door extra werkzaamheden rondom de Nelson Mandelabrug, vertraging door wetgeving rond Flora/Fauna (broedende vogels) en vergunningverlening, (langere) levertijden van materialen. Dit voordeel is toegevoegd aan de egalisatiereserve Groot Onderhoud Bovengronds, zodat de werkzaamheden alsnog in 2023 uitgevoerd kunnen worden.

Omschrijving beleidskader
Volgens de Wet milieubeheer geeft de gemeente in het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) aan op welke wijze zij haar wettelijke taak voor een doelmatige inzameling en transport van afvalwater wil uitvoeren. Het plan is gericht op een duurzame instandhouding van een goed werkende riolering. In 2016 is het geactualiseerde Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) vastgesteld door de raad. In 2022 is nu ook de nieuwe nota Riolering 2022-2026 vastgesteld.

Voorziening Grootonderhoud Ondergronds (VGO)
In 2022 is er € 0,81 mln. minder uitgegeven dan begroot en is er 3,53 km riolering gerelined van de 7 km die op het programma stond. Dit komt omdat er minder rioolvervanging heeft plaatsgevonden vanwege het uitlopen van de werkzaamheden. Dit is ontstaan door onder andere de nieuwbouw naast Nutricia en het integraal uitvoeren van de werkzaamheden in Meerzicht. 

Omschrijving beleidskader
Volgens de Wet milieubeheer geeft de gemeente in het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) aan op welke wijze zij haar wettelijke taak voor een doelmatige inzameling en transport van afvalwater wil uitvoeren. Het plan is gericht op een duurzame instandhouding van een goed werkende riolering.

In 2016 is het geactualiseerde Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) vastgesteld door de raad. In 2022 is nu ook de nieuwe nota Riolering 2022-2026 vastgesteld.

Voorziening Grootonderhoud Ondergronds (VGO) 
In 2022 is er € 0,81 mln. minder uitgegeven dan begroot en is er 3,53 km riolering gerelined van de 7 km die op het programma stond. Dit komt omdat er minder rioolvervanging heeft plaatsgevonden vanwege het uitlopen van de werkzaamheden. Dit is ontstaan door onder andere de nieuwbouw naast Nutricia en het integraal uitvoeren van de werkzaamheden in Meerzicht.  

Voor de begraafplaatsen zijn de ‘Beheersverordening gemeentelijke begraafplaatsen’ (2020) en de ‘Uitvoeringsbesluiten gemeentelijke begraafplaatsen’ (2020) leidend.

In 2011 is een investeringsbudget van € 3,3 mln. beschikbaar gesteld om in de toekomst voldoende begraafmogelijkheden te kunnen waarborgen en is in de afgelopen jaren een uitbreiding van de begraafplaats gerealiseerd, genaamd ‘Parkgebied’. Hier zijn particuliere tweepersoonsgraven, kindergraven en islamitische graven aangelegd. Mede door het verzoek van de raad (motie 1609-01 ‘urn en as’) om meer mogelijkheden aan te bieden om as te bestemmen, is hier ook een urnentuin aangelegd. De as kan worden bijgezet in urnengraven of urnengraven met een zuil. Er zijn gedenkzuilen geplaatst waar nabestaanden kunnen worden herdacht. In 2020 is een asverstrooischaal aan de urnentuin toegevoegd. De gebouwde voorzieningen op de begraafplaatsen zijn op basis van kapitaallasten gefinancierd. De kosten voor het ruimen en onderhoud van de begraafplaats en gedenktekens worden gedekt uit de voorziening afkoopsommen onderhoud graven. Door het ruimen ontstaat er weer ruimte op de begraafplaats. 

Zoetermeer vindt het belangrijk dat het gemeentelijk vastgoed van voldoende kwalitatief niveau is en optimaal gespreid over de stad, zodat de activiteiten die bijdragen aan de ambitie en doelstellingen van de gemeente kunnen worden gehuisvest. Denk aan onderwijs, sport, sociaal, cultuur en ook ambtelijke huisvesting. 

Bij structurele leegstand worden gebouwen afgestoten en bij huisvestingsvragen, waarvoor binnen de bestaande vastgoedportefeuille geen passende huisvesting beschikbaar is, worden nieuwe gebouwen ontwikkeld of aangetrokken. Verduurzaming en het toegankelijk maken van het vastgoed is een belangrijk speerpunt. In 2022  is hard gewerkt aan het Integraal Huisvestingsplan Onderwijs en de nieuwe Vastgoednota. Deze beleidsplannen worden in 2023 aan de raad aangeboden.

• Onderwijs
  • De kadernotitie Huisvesting Primair Onderwijs
  • De kadernotitie Huisvesting Voortgezet Onderwijs
  • Het Integraalhuisvestingsplan Onderwijs
  • In 2022 is de nieuwbouw van het IKC De Gaerde aan de Moerbeigaarde 58 opgeleverd.
  • Start MBO-school Motion Beweeg College 
• Sport
  • Start bouw nieuwe zwembad
  • Start  nieuwe Sporthal aan het Van Doornenplantsoen
  • Start bouw renovatie was- en kleedaccommodatie en kantine van FC Zoetermeer 
• Sociaal-Cultureel
  • Start Nieuwe Brandweerkazerne Abdissenbos
  • Oplevering Stadsboerderij Balijhoeve
  • Locatieonderzoek Poppodium Boerderij

Omschrijving algemeen beleidskader
Het reguliere onderhoud van beeldende kunst in de openbare ruimte (BKOR) is gericht op de duurzame instandhouding van het gemeentelijk kunstbezit. Het onderhoud wordt planmatig uitgevoerd op basis van ervaringscijfers die zijn verwerkt in een meerjarenonderhoudsplan, dat wordt vertaald naar jaarplannen. De reguliere werkzaamheden (inspectie, reguliere schoonmaak, klein- en groot onderhoud en verhelpen van calamiteiten) zijn grotendeels aanbesteed in één raamovereenkomst. Voor bijzondere objecten (zoals fontein, geurtuin, en dergelijke) lopen aparte contracten. Binnen het lopende budget is beperkt ruimte gehouden om kleine (onvoorziene) schades te herstellen. 

Wijzigingen per 2021
Vanaf 2021 wordt (naast de uitgaven voor onderhoud aan BKOR) in dit overzicht ook het reguliere budget voor beheer van beeldende kunst in gemeentelijke gebouwen (voornamelijk het stadhuis) meegeteld. 
Verder voeren we vanaf 2021 een aantal ‘kunstspecials’ uit. Dat zijn eenmalige grote restauraties en renovaties die niet onder het reguliere onderhoud vallen. Het gaat bijvoorbeeld om het verhelpen van grotere schades, het hergebruiken van kunstwerken uit onder meer gesloopte (school)gebouwen en om verduurzaming van kunstwerken (onder meer door toepassing van LED-licht en andere duurzame materialen). 

Financiële consequenties
De reguliere uitgaven voor onderhoud van beeldende kunstwerken zijn verwerkt in de exploitatie en komen ten laste van programma 4, Vrije Tijd.
Daarnaast halen we vanaf 2021 incidenteel budget uit de reserve BKOR om ‘kunstspecials’ uit te voeren. Hiervoor is binnen de reserve BKOR een bedrag gespaard. Omdat dit zeer gevarieerde projecten zijn, zullen deze kosten over de verschillende jaren fluctueren. Incidentele onttrekkingen voor de kunstspecials worden separaat aan de raad voorgelegd.