Bijlage 10 Verbonden partijen

• BNG Bank biedt klanten kredieten tegen de scherpste tarieven, mogelijk gemaakt door onze lage organisatiekosten en financieringskosten.
  
• BNG Bank biedt een digitale dienstverlening in combinatie met persoonlijk contact als dat nodig is.
  
• BNG Bank is aantoonbaar duurzaam.
  
• BNG Bank heeft efficiënte processen en richt zich op het continu verbeteren van deze processen. 
  
• De data van BNG Bank zijn van hoge kwaliteiten ze zijn goed toegankelijk.
  
• BNG Bank heeft moderne en veilige IT.
  
• We zijn een bank met een hart, gericht op persoonlijke groei en samenwerking.
  

Gewone aandelen
Het dividend gewone aandelen 2024, in 2025 vastgesteld en ten gunste van het boekjaar 2025 gebracht, bedraagt € 1,0 miljoen (2023: € 1.0 mln.).

Cumprefs (cumulatief preferente aandelen)
Op de cumprefs wordt 3% rendement uitgekeerd, een vast rendement van € 267.000.

Te begroten dividend
De benodigde investeringen voor de Energietransitie omvatten aanzienlijke bedragen, waardoor de financieringsbehoefte de komende jaren sterk toeneemt. Tot voor kort mochten deze investeringen niet meegenomen worden in de tarieven. De ACM (Autoriteit Consument & Markt) heeft nu besloten dat dat wel mag waardoor Stedin de tarieven heeft kunnen verhogen en daarmee de winstgevendheid (vooral nodig voor het versterken van het eigen vermogen en daarmee de benodigde investeringen te kunnen financieren). Op basis daarvan is het dividend voor gewone aandelen in de begroting 2026 verhoogd naar € 0,5 miljoen naar € 1,5 mln.

Voor de energietransitie en beheer en onderhoud heeft Stedin berekend dat de komende jaren € 8 miljard moet worden geïnvesteerd. Omdat de doelstellingen voor de energietransitie de laatste jaren steeds ambitieuzer worden, de snelheid van de energietransitie toeneemt en het verzorgingsgebied (aantal klanten) snel groeit dan gedacht, wordt verwacht dat de investeringen verder zullen oplopen. De omstandigheden om deze investeringen mogelijk te maken zijn uitdagend. Ontwikkelingen die het uitvoeren van deze ontwikkelingen moeilijk maken zijn onder andere: Personeelstekorten, ruimtevraag investeringen, de steeds grotere complexheid van het verkrijgen van vergunningen, de versnelling van de energietransitie, de groei van het verzorgingsgebied, verkrijgen materiaal, stikstofproblematiek.
Dit leidt tot problemen met de levering van energie waardoor er steeds meer congestiegebieden (locaties waar het energienetwerk al maximaal wordt benut en nieuwe klanten niet meer aangesloten kunnen worden totdat de capaciteit van het netwerk vergroot is) in het verzorgingsgebied van Stedin ontstaan. Stedin heeft in Zoetermeer nog geen congestiegebieden. Toch is Zoetermeer een congestiegebied. Dit komt omdat op 5 december 2024 Tennet (de beheerder van het landelijke hoogspanningsnet in Nederland) de gehele provincie Zuid-Holland als congestiegebied heeft aangewezen. Dit heeft vooral gevolgen voor grootgebruikers, waaronder ook vaak wijkvoorzieningen vallen (zie ook programma 7).

Het tarief voor een gemiddeld twee-persoonshuishouding is in 2025 gestegen van € 650 naar € 733. De stijging komt hoofdzakelijk door de gestegen kosten voor de uitbreiding van het elektriciteitsnet.
De netbeheerders maken zich zorgen over de stijging van de netkosten. Ze kunnen onbedoeld leiden tot energie-armoede bij huishoudens of Europese concurrentievervalsing voor bedrijven. Daarom pleiten netbeheerders voor een herijking van de manier waarop die kosten worden doorberekend. Oplossingen hiervoor zijn bijvoorbeeld door de capaciteit van het net – met prijsprikkels – veel beter te benutten. Hiermee kun je investeringen, en dus extra kosten, voorkomen. Consumenten kunnen zelf ook helpen door bijvoorbeeld warmtepompen of laadpalen in de avondpiek (tussen 16.00 en 21.00 uur) zo min mogelijk te gebruiken.

Stedin heeft als een rating van A-.

Bijdrage aan doel-
stelling programma

Het aandelenbezit Stedin betreft een duurzame belegging.
De deelname in de cumulatief preferente aandelen ondersteunen Stedin in haar financieringsbehoefte in kader van de energietransitie.
De aandelen Stedin kunnen alleen vervreemd worden door een aan/verkoop aan overheidsinstellingen.

Missie: Samen werk maken van een leefwereld vol nieuwe energie.
Visie: De energietransitie mogelijk maken door het sneller bouwen., optimaal benutten en goed beheren van de netten.

• Betrouwbare netten: zodat levering van energie op hoog niveau verzekerd blijft.
• Betaalbare en efficiënte dienstverlening: zodat de energie-infrastructuur zo betaalbaar mogelijk blijft.
• Hoge kwaliteit van producten en diensten: zodat klanten en stakeholders goed worden bediend.

• Toekomstbestendige netten: onze netten geschikt maken en houden tijdens de energietransitie.
• Beschikbare netinformatie: om stakeholders (marktpartijen, gemeenten) te faciliteren.
• Versnellen door samenwerking: alleen door samen te werken is de energietransitie te realiseren.

• Veilige werkomstandigheden: veiligheid waarborgen voor medewerkers en de omgeving.
• Vakbekwame medewerkers nu en straks: onszelf ervan verzekeren dat we over de juiste vaardigheden beschikken.
• Financieel gezond: voldoen aan onze ratio’s en rendementsdoelstellingen. Positieve milieu-impact: onze eigen bedrijfsvoering verduurzamen conform de One Planet Thinking gedachte.

Nieuwe aandeelhouders
Stedin heeft de afgelopen jaren een aantal trajecten opgezet om het eigen vermogen te versterken. In 2021 hebben de aandeelhouders het eigen vermogen met € 200 miljoen versterkt. Hiervoor zijn cumprefs (zie Financiële effecten (gemeente)) uitgegeven. Eind 2023 is het Rijk ingestapt als aandeelhouder voor € 500 miljoen en in 2024 zijn 23 nieuwe aandeelhouders (de provincies Utrecht en Zeeland en 9 Utrechtse en 12 Zeeuwse gemeenten) ingestapt voor € 35 miljoen. Als in de toekomst weer behoefte is aan het versterken van het eigen vermogen dan zal er een beroep worden gedaan op het rijk. Door de toetreding van nieuwe aandeelhouders is het aandelenbezit van Zoetermeer gezakt van 2,34% naar 2,05%.
Door de toetreding van het rijk als aandeelhouder is de rating A- (zie risico) behouden. 

Nieuw dividendbeleid
Er zijn vier zaken die invloed hebben op het dividend(beleid):

• Met het instappen van het rijk als aandeelhouder is het dividendbeleid gewijzigd. Tot 2023 was het dividend 50% van de winst. Vanaf 2023 wordt het dividend gestaffeld berekend en wordt voor de winst tot € 20 miljoen 90% , vanaf € 20 miljoen tot € 100 miljoen 30% en vanaf € 100 miljoen 18% dividend uitgekeerd.
• Stedin is daarnaast overgestapt naar een andere waardering van haar bezit waardoor de winst op jaarbasis hoger uitvalt.
• Er zijn nu meer aandeelhouders dus het dividend moet met meer aandeelhouders gedeeld worden. 
• De winstverwachtingen voor de komende jaren zijn sterk verbeterd.

Dit betekent dat een aanzienlijk hoger dividend wordt verwacht maar door de gestaffelde berekening wordt ruim minder dan 50% dividend uitgekeerd.

Nieuwe governance
Ook de governance is gewijzigd. Met name de inspraak op lange termijn financiering is voor de aandeelhouders versterkt, het rijk heeft daarnaast ook nog een aantal specifieke rechten verkregen op het gebied van financiering. 

De nettowinst 2024 voor aandeelhouders bedraagt € 152 mln. (2023: € 164 mln.), waarvan € 6 mln. is gereserveerd voor de cumprefs. Het dividend over de gewone aandelen wordt gestaffeld berekend (zie Beleid /voortgang, alinea Nieuw dividendbeleid). Over deze € 146 mln. is € 8,86 per aandeel uitgekeerd als dividend 2024 gewone aandelen (2023: € 9,22).
De cumprefs geven vanaf een vast rendement van € 267.000.

Een grote uitdaging voor Dunea is het verhogen van de productie. Het aantal klanten (voornamelijk huishoudens) van Dunea groeit meer en sneller dan tot nu toe verwacht. Ook is de verwachting dat het watergebruik per persoon de komende jaren stijgt. Bijkomend probleem is dat een aantal systemen toe is aan groot onderhoud en dat dat tijdelijk ten koste gaat van de productie. Dit betekent naast het verhogen van de capaciteit ook dat geplande projecten en daarmee de investeringen naar voren moeten worden gehaald.
Dunea wil daarom de capaciteit van het duinwater snel uitbreiden en voor de nabije toekomst wil Dunea ook extra capaciteit realiseren uit nieuwe bronnen (naast de duinen als bron). Hierbij komt kijken dat het steeds tijdrovender wordt om alle benodigde procedures (met name rond natuurvergunningen) te volgen voordat nieuwe investeringen en groot onderhoud kunnen worden uitgevoerd.
Het beleid van Dunea is een reserve overcapaciteit water van 10% met een minimum van 5%. De reserve overcapaciteit is echter lager dan 5% en dreigt op kortere termijn richting 0% te gaan.  Er moeten zich dan geen extreme situaties voordoen waardoor de gevraagde capaciteit niet gerealiseerd kan worden. Wanneer dit onverhoopt toch plaatsvindt, dan treedt het (landelijk vastgelegde) noodplan inwerking van het afsluiten van vooraf vastgelegde activiteiten/bedrijven. Huishoudens blijven daarbij voorzien van drinkwater, maar in het uiterste geval zal de waterdruk verlaagd kunnen worden.

Ook vraagt de kwaliteit van drinkwater als gevolg van toename in regelgeving op gebied van PFAS, de vervuiling van rivierwater en het onderhoud van het duingebied meer investeringen en beheer.

Al deze ontwikkelingen leiden tot hogere investeringen en exploitatiekosten en hebben ook gevolg voor de tarieven van het drinkwater. Met name de kosten voor energie en arbeidskosten stijgen hard. Het tarief voor een gemiddeld twee-persoonshuishouding is desondanks in 2024 marginaal gestegen van € 194 naar € 195, Wel wordt verwacht dat in 2026 de tarieven zullen stijgen.

Er is een discussie over de levering aan grootverbruikers (niet huishoudelijk gebruik). Mogelijk vervalt de zorgplicht voor drinkwaterbedrijven aan de grootverbruikers. Mogelijk betekent dit dat grootverbruikers andere bronnen/leveranciers voor water gaan zoeken. Dit betekent mogelijk meer concurrentie op het gebruik van grondwater. De drinkwaterbedrijven zijn bang voor wild west-taferelen en verwatering van de controle op het grondwater. 

Vastgelegd is dat de verdeling van de aandelen Dunea naar rato van het inwonertal van de aandeelhoudende gemeenten is: periodiek vindt herverdeling van het geplaatste aandelenkapitaal plaats om niet. November 2023 is in de aandeelhoudersvergadering een nieuwe verdeling vastgesteld. De gemeente bezit 373.309 (9,33%) aandelen à € 5 nominaal.

Dunea zet in om de betrouwbaarheid van haar leveringsplicht robuuster vorm te geven door te investeren in de multi-bronnen strategie, het vergroten van de strategische zoetwatervoorraad in de duinen en het optimaliseren van het huidige systeem.

Op langere termijn willen we een gezond en groeiend bedrijf zijn dat midden in de maatschappij staat. De strategie Koers 2020 focust daarom op vier accenten:

• We zijn er voor onze klanten: onderscheidend in dienstverlening en kwaliteit.
• We zijn duinbeheerder van wereldklasse.
• We strijden voor het drinkwaterbelang van de Lek en de Maas.
• We zijn beter voorbereid op de toekomst door verbreding producten & diensten. 

Dunea is/wordt, vanwege haar kennis en leidingennetwerk, steeds meer betrokken/ingeschakeld bij projecten die een bijdrage leveren aan de energietransitie. De betrokkenheid van Dunea is van belang om bij de voorbereiding en/of realisatie van projecten waarbij gebruik wordt gemaakt van de fysieke ondergrond, de belangen van de watertaken in een zo vroeg mogelijk stadium te onderkennen.
Vanwege de bepalingen in de Waterwet en de eisen van de toezichthouder heeft Dunea voor haar inzet bij projecten op gebied van de energietransitie een dochter BV opgericht. Op die manier kunnen de taken van de dochter juridisch en financieel worden onderscheiden van taken die vallen onder de uitvoering van de Waterwet. Daarnaast heeft het ruimere taakgebied van Dunea geleid tot een aanpassing van de statuten met betrekking tot het doel van Dunea en de bepalingen rond governance.

Doel van de Gemeenschappelijke Regeling Gemeentelijke Gezondheidsdienst en Veilig Thuis Haaglanden (hierna: GR GGD en VT Haaglanden) is:

1. Het bevorderen, beschermen en bewaken van de publieke gezondheid.
2. Het voorkomen van en de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling

De Wet publieke gezondheid verplicht gemeenten gezamenlijk een GGD in te stellen en in stand te houden. De Wet maatschappelijke ondersteuning en de Jeugdwet bieden de wettelijke grondslag voor een advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling, dat op grond van de GR de uitvoeringsorganisatie Veilig Thuis wordt genoemd.
De GR GGD en VT Haaglanden is de voortzetting van de GR GGD Haaglanden en is per 1 januari 2018 aangegaan door de gemeenten Den Haag, Delft, Leidschendam-Voorburg, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk, Wassenaar, Westland en Zoetermeer.

Bijdrage aan doel-
stelling programma

Van programma 2 Samen leven en ondersteunen zijn de volgende doelstellingen van belang:

• 2.1 Bevorderen vroegtijdige, toegankelijke, passende en effectieve jeugdhulp
  
• 2.3 Bevorderen gezondheid, veiligheid en welbevinden.

Het algemeen bestuur heeft in de bestuursagenda 2023 – 2026 de uitgangspunten en prioriteiten vastgelegd. Met de bestuursagenda geeft het bestuur richting voor de resterende jaren van deze bestuursperiode.

GGD
Voor 2026 richt de GGD zich op:

1. Gelijke kansen op een goede gezondheid: 
   1. Versterken van lokaal gezondheidsbeleid op gemeentelijk niveau door het adviseren en ondersteunen van preventieve activiteiten en door het versterken van de (regionale) preventie infrastructuur.
   2. Versterken van het ouderengezondheidsbeleid op gemeentelijk niveau door activiteiten te organiseren die ouderen helpen zo zelfredzaam mogelijk te blijven, hun eigen regie te behouden en een goede kwaliteit van leven te ervaren. 
   3. Uitvoeren van de wettelijke inspecties o.b.v. de kwaliteitseisen die zijn vastgelegd in de Wet kinderopvang en de Wet Innovatie Kwaliteitseisen Kinderopvang.
   4. Geven van publieksinformatie.
2. Adviseur voor een gezonde leefomgeving:
   
   1. Adviseren m.b.t. de omgevingswet en de plaats van gezondheid binnen de ruimtelijke ontwikkeling .
   2. Bevorderen van een veilige en hygiënische omgeving in instellingen en voorzieningen.
   3. Inspecties op tatoeage- en piercing en juweliers.
   4. Bevorderen veilige en hygiënische omgeving van seksinrichtingen.
3. Regionale partner acute problemen publieke gezondheid: 
   
   1. Regionaal duiden en regie voeren bij vroegtijdig opsporen van infectieziekten.
   2. Uitvoeren van reizigersadvisering en –vaccinaties.
   3. Gerichte screenings en intensieve zorg voor risicogroepen m.b.t. tuberculose.
   4. Bevorderen seksuele gezondheid en waarborgen aanpak voor het doorbreken van soa- en hiv-transmissieketens.
   5. Continueren en verder versterken van gecoördineerde, efficiënte en effectieve inzet bij crises of calamiteiten.
4. Veilig vangnet waar dat ontbreekt: 
   
   1. Hoogwaardige dienstverlening op het gebied van lijkschouw en forensisch medische expertise.
5. Deskundige, proactieve organisatie: 
   
   1. Verstrekken gemeentelijk gezondheidsinzicht (epidemiologisch advies).
   2. Beleidsadvisering aan gemeenten en ketenpartners. 
   3. Algemene en zorggerelateerde taken om aan alle relevante wetten normen en regelgeving in- en rondom publieke gezondheid te voldoen.

VTH
Voor 2026 ligt de nadruk bij Veilig Thuis op:

1. Prioriteit op meldingen en veiligheidsbeoordelingen
    Focus op snelle en kwalitatieve afhandeling van meldingen en adviesvragen, met actief wachtlijstbeheer om acute zaken direct op te pakken. Productiviteitswinst van medewerkers is hier van belang.
2. Expertiseontwikkeling
   VTH ontwikkelt kennis over femicide, oudermishandeling en dierenmishandeling, en vraagt landelijk aandacht voor volwassenen en ouderen binnen het Toekomstscenario.
3. Regiovisie huiselijk geweld 
   Samen met het Regionaal Beleidsoverleg Huiselijk Geweld (RBHG) wordt in het najaar 2025 gewerkt aan een regiovisie en lokaal uitvoeringsplan. 
4. Ketenaanpak versterken
   Initiatieven zoals MDA++, Routekaart naar Veiligheid en kwaliteitskaders voor lokale teams worden doorgevoerd. Deelnemen aan de Proeftuin Haaglanden 2.0 is hier onderdeel van, waar de opbrengst van de Proeftuin die van 2023 tot 2025 heeft gedraaid wordt doorontwikkeld en geïmplementeerd binnen de jeugdbeschermingsketen.
5. Voorlichting en bewustwording
   Doel: minstens 35 voorlichtingen aan professionals in 2026 en laagdrempelige tips geven via de website aan inwoners in onveilige thuissituaties.
6. Klachtafhandeling verbeteren
   Intensieve samenwerking met klachtencommissie GGD Haaglanden voor uniforme afhandeling.
7. Bestuurswissel 2026
   Voorbereiding op gemeenteraadsverkiezingen en begeleiding van nieuwe bestuursperiode.

Het eigen vermogen per 31-12-20234 is € 2.43221.036838.000 positief. Dit eigen vermogen bestaat uit:

• Bestemmingsreserve Veilig Thuis: tijdelijke intensiveringen (€ 6.000)
• Bestemmingsreserve Veilig Thuis: Versterken lokale teams (€ 1.350.000)
• Bestemmingsreserve GGD: Tijdelijke intensiveringen (€ 334.000)
• Onverdeeld resultaat van de jaarrekening 2023 (€ 346.000). 

Het resultaat 2024 van de GR GGD en VT Haaglanden is € 346.000 voordelig. Dit valt uiteen in een voordeel op programma GGD van € 0 (incl. overhead), een voordeel op het programma Veilig Thuis (VT) van € 0 (incl. overhead) en een voordeel op de GR-ondersteuning van € 346.000.
Het voordeel op de GR-ondersteuning ontstaat door baten uit deelnemersbijdragen GR-ondersteuning en bijdragen derden die samen hoger zijn dan de lasten GR-ondersteuning. 

De GR Servicebureau Jeugdhulp Haaglanden levert een bijdrage aan de regionale aanpak kostenbeheersing. Daarnaast ondersteunt het Servicebureau Jeugdhulp Haaglanden de gemeenten bij het proces voor de regionaal ingekochte jeugdhulp vanaf 2027.

De taken van de VRH staan benoemd in artikel 3 van de GR. Aan het Algemeen Bestuur worden de taken overgedragen zoals genoemd in artikel 10 van de Wet veiligheidsregio’s;

• a. Het inventariseren van risico’s van branden, rampen en crises;
• b. Het adviseren van het bevoegd gezag over risico’s van branden, rampen en crises in de bij of krachtens de wet aangewezen gevallen alsmede in de gevallen die in het beleidsplan zijn bepaald;
• c. Het adviseren van het college van burgemeester en wethouders over de taak, bedoeld in artikel 3, eerste lid (brandweerzorg);
• d. Het voorbereiden op de bestrijding van branden en het organiseren van de rampenbestrijding en de crisisbeheersing;
• e. Het instellen en in stand houden van een brandweer;
• f. Het instellen en in stand houden van een GHOR;
• g. Het voorzien in de meldkamerfunctie;
• h. Het aanschaffen en beheren van gemeenschappelijk materieel;
• i. Het inrichten en in stand houden van de informatievoorziening binnen de diensten van de veiligheidsregio en tussen deze diensten en de andere diensten en organisaties die betrokken zijn bij de onder d, e, f, en g genoemde taken.

De beleidsmatige ontwikkelingen binnen de VRH spelen zich af binnen de kolommen brandweer, geneeskundige hulpverlening, gemeentelijke crisisbeheersing en in het verlengde daarvan de multidisciplinaire rampenbestrijding en crisisbeheersing, alsook de gemeenschappelijke meldkamer.

Per eind 2024 € 10 mln.

De gemeenschappelijke regeling is getroffen ter ondersteuning van de deelnemers bij de uitvoering van hun taken op het gebied van een veilige, duurzame en gezonde leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit.

De deelnemersbijdrage 2026 voor Zoetermeer bedraagt €  1.382.478.
In 2016 is de begroting overgegaan naar een begroting op outputbasis. Met ingang van 2019 worden producten en diensten met de individuele deelnemers verrekend op basis van nacalculatie.

Op grond van het beoogde profiel en de daarbij behorende kenmerken is aan de ODH een aantal concrete doelstellingen verbonden. Deze zijn als volgt:

• Zorgt er voor dat de taakuitvoering gaat voldoen aan de wettelijke kwaliteitseisen zoals die gelden voor robuustheid, onder voorwaarde dat zij daarvoor de opdracht en de financiële middelen krijgt.
• Zorgt voor een goede afstemming/samenwerking met partijen.
• Zorgt voor een zo eenduidig mogelijke taakuitvoering in het gehele gebied van Haaglanden, met maatwerkafspraken als het gaat om ambities en bestuurlijke keuzes van de individuele organisaties.
• Zorgt er voor dat de taakuitvoering beduidend efficiënter gaat plaatsvinden dan de som van de huidige taakuitvoering in de situatie voorafgaand aan de start van de ODH.
• Zorgt voor een breder pallet aan ontwikkelingsmogelijkheden in termen van specialisme vorming en doorgroeimogelijkheden dan de huidige die er zijn binnen de deelnemende organisaties.
• Zorgt er voor dat specifieke expertise wordt geborgd en waar mogelijk verder wordt uitgebouwd.
• Zorgt als klantgerichte organisatie voor borging van de relaties en contacten met de deelnemers c.q. opdrachtgevers (bestuurlijk en ambtelijk) en de bedrijven.

De ODH staat voor professionele dienstverlening op gebied van milieuvergunningverlening en –handhaving en op het gebied van complexe milieu en ruimtelijke ordeningstaken in de regio Haaglanden. Uitgangspunten daarbij zijn slagvaardigheid en kwaliteit. De ODH geeft hieraan vorm door de capaciteit en gespecialiseerde kennis van de aan deze gemeenschappelijke regeling deelnemende overheden te bundelen. De ODH krijgt de komende jaren met een aantal uitdagingen te maken:

1. Herijking financiering. Er is een nieuw traject gestart voor een nieuwe opzet van de financiering. Hierbij wordt zowel gekeken naar de vorm als naar de omvang van de financiering. Besluitvorming over de herijking van de omvang van de financiering is voorzien in 2026. Vanaf de begroting 2028 wordt de nieuwe systematiek ingevoerd.
   
2. Koersplan 2024-2028, onder voorbehoud van structurele financiering. De besluitvorming over de financiële dekking van het Koersplan is uitgesteld tot najaar 2025. De verwachting is dat lang niet alle ambities uit het Koersplan gerealiseerd kunnen worden, omdat de deelnemers vermoedelijk onvoldoende extra middelen beschikbaar zullen stellen.  
   
3. Structurele taakstelling verbonden partijen (bestaande taken). Voor de begroting 2026 heeft de ODH een taakstelling ontvangen van 6,2%. 
   
4. Regionaal uitvoeringsprogramma. Het is belangrijk dat bij de besluitvorming duidelijk is wat de gevolgen zijn voor de reguliere uitvoering wanneer (top)prioriteiten worden aangewezen.  
   

31-12-2023: € 9.640.016
31-12-2024: € 9.757.176

Door het bereiken van een bestuursakkoord in februari 2025 tussen provincie en de gemeente Lansingerland is de planontwikkeling voor PROEFtuin Bleizo weer opgepakt en komt het risico op afwaardering van de gronden te vervallen en kan de omvang van de risicovoorziening teruggebracht worden. De ondergrens van de bandbreedte van de risicoanalyse is nu geraamd op € – 0,2 mln. 
Met het vaststellen van een nieuwe ontwikkelperspectief en ontwikkelstrategie veranderen ook de risico’s.

Samen met de gemeente Lansingerland wordt gewerkt aan actualisatie van de ontwikkelvisie die de huidige ontwikkelingsaanpak voor de GR Bleizo uit 2014 zal vervangen. Voor het nog te ontwikkelen westelijk deel van Bleizo is in 2021 door de raden van Lansingerland en Zoetermeer het ontwikkelperspectief PROEFtuin Bleizo vastgesteld. 
Begin 2025 hebben de provincie en de gemeente Lansingerland een bestuursakkoord gesloten waardoor woningbouw op Bleizo mogelijk kan worden. Samen met de gemeente Lansingerland is  de uitwerking van het ontwikkelperspectief PROEFtuin Bleizo en het opstellen van een ontwikkelstrategie weer opgepakt. Ook vanuit de rijksoverheid is men positief over woningbouw op de  locatie Bleizo. In 2026 nemen de gemeenteraden een besluit over het ruimtelijk kader en een geheel nieuwe grondexploitatie voor Bleizo.
Daar één en ander onzeker is, blijft vooralsnog de ontwikkelvisie van 2014 de basis voor de grondexploitatie en de begroting van de GR Bleizo.

In de begroting zijn voor het jaar 2026 de volgende activiteiten voorzien:

• Algemene activiteiten van de projectorganisatie; 
• Beheer van de gronden;
• Activiteiten ten behoeve van de visievormingen ontwikkeling van Bleizo-West.

Deze activiteiten passen binnen de exploitatiebegroting van Bleizo.

Om deze doelstelling te halen wordt er in de MRDH gezamenlijk gewerkt aan het verbeteren van de bereikbaarheid en het vernieuwen van de economie. Daarvoor is op 26 mei 2023 de strategische agenda MRDH 2023-2026 ‘Met elkaar, voor elkaar!’ door het algemeen bestuur vastgesteld. Hierin staan vier regionale opgaven en zes opdrachten centraal.

Vier Regionale opgaven:

1. Herstel van de regio;
2. Groei van de regio;
3. Vernieuwing van de regio;
4. Kwaliteit van de regio.

Zes opdrachten

1. Investeren in bereikbaarheid om de inwonersgroei in de regio te faciliteren. Het gaat daarbij om de bereikbaarheid van de nieuwe verstedelijkingslocaties, het verbinden van innovatieve kennis- en onderwijsknooppunten, de bereikbaarheid van werklocaties en het behouden van de leefbaarheid en open ruimte. Ook is het belangrijk dat de metropoolregio bereikbaar blijft voor onze omliggende regio’s en gemeenten. Het uitgangspunt blijft het versterken van het regionale hoogwaardige openbaar vervoer in samenhang met de verstedelijking. 
2. Toekomstbestendige economie stimuleren. Het gaat om inzet op aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt en Leven Lang Ontwikkelen (LLO). De MRDH richt zich op de sectoren waar de arbeidsmarkt het meest knelt en waar het maatschappelijk nut groot is. Er wordt ingezet op het versterken van het mkb en het stimuleren van innovatie. De MRDH stimuleert innovatie door met strategische partners zoals InnovationQuarter en de provincie Zuid-Holland financiering en schaalvergroting van programma’s te organiseren.
3. Actieve en collectieve vormen van mobiliteit stimuleren. MRDH blijft inzetten op actieve en/of collectieve vormen van mobiliteit (lopen, fietsen, openbaar vervoer en deelmobiliteit. Het toepassen van Mobility as a Service (MaaS), innovaties en nieuwe technologieën wordt gestimuleerd, om de gewenste mobiliteitstransitie te bereiken.
4. Vernieuwen van werklocaties. Aan de hand van de Strategie werklocaties MRDH sturen de 21 gemeenten op het versterken van de ruimtelijke economische structuur van de regio door marktevenwicht tussen vraag en aanbod van ruimte te stimuleren, het beter benutten van de bestaande werklocaties en het aanjagen van vergroening en verduurzaming. De strategie bestaat uit de modules kantoren, detailhandel en bedrijventerreinen, waarin een visie, strategische opgaven en regionale afspraken zijn opgenomen.
5. Versterken van het regionale mobiliteitsnetwerk. De 21 gemeenten verbeteren de kwaliteit van het bestaande mobiliteitsnetwerk inclusief de knooppunten van verschillende vervoerssystemen, zodat meer mensen het netwerk gebruiken en hoger waarderen. Zo verbetert de bereikbaarheid van de metropoolregio. Om hinder door werkzaamheden te voorkomen en om duurzame gedragsverandering te realiseren, wordt actief samengewerkt in Zuid-Holland Bereikbaar.
6. Herstellen van het OV-systeem. Deze opdracht is afgerond.

Binnen de MRDH-begroting is Verbeteren Bereikbaarheid vertaald in twee programma’s: een programma Exploitatie verkeer en openbaar vervoer en een programma Infrastructuur verkeer en openbaar vervoer. Het programma Exploitatie verkeer en openbaar vervoer betreft de uitvoering van wettelijke taken concessieverlening openbaar vervoer, beheer en onderhoud openbaar vervoer, infrastructuur en de planvormingsbevoegdheid in overeenstemming met de Planwet verkeer en vervoer. Dat laatste vraagt om de inzet van de MRDH voor algemene strategie- en beleidsontwikkeling, autonetwerk, verkeersmanagement en ITS, fietsnetwerk, ketenmobiliteit, reisgedrag en logistiek, duurzame mobiliteit en verkeersveiligheid. Vanuit het programma volgen infrastructurele opgaven die, voor zover de MRDH er financieel aan bijdraagt, onderdeel worden van het programma Infrastructuur verkeer en openbaar vervoer. 

In 2019 is een geactualiseerde beleidsnota Risicomanagement en Weerstandsvermogen opgesteld. De beleidsnota is 12 juli 2019 vastgesteld. Voor de activiteiten binnen verkeer en vervoer is binnen de projecten een risicobuffer aanwezig. Wanneer deze niet toereikend is worden projecten uitgesteld of wordt de bijdrage vanuit BDU middelen lager.
Voor de infrastructurele projecten houdt de MRDH rekening met de mogelijkheid van een ‘overplanning’. Dat kan inhouden dat in enig jaar het BDU-fonds (tijdelijk met een maximum van 3 jaar) negatief is. Aan het einde van deze periode dient het saldo nihil te zijn. Voor 2026 en de meerjarenbegroting tot en met 2028 worden geen tekorten voorzien. Het fonds heeft een beperkte investeringsruimte voor projecten die nu nog in de verkenning- en planstudiefase zitten. Deze investeringsruimte is echter onvoldoende om alle ambities uit de Uitvoeringsagenda Bereikbaarheid te kunnen realiseren.

De MRDH heeft in december 2016 de verantwoordelijkheid voor de financiering van de investeringen in railvoertuigen en railinfrastructuur van de regionale OV-bedrijven overgenomen van de gemeenten Den Haag en Rotterdam. Dat brengt risico’s met zich mee, die in een in 2016 uitgevoerd extern onderzoek nader zijn geduid. In 2024 is een voorstel gemaakt om de verordening die de leningen mogelijk maakt uit te breiden met leningen voor opstallen van busstallingslocaties. Om de risico’s te dekken is een reserve gevormd die gevoed wordt vanuit een opslag die de vervoersbedrijven betalen. 

Op 12 juli 2019 stelde het algemeen bestuur de ‘Algemene regels voor uittreding uit de Gemeenschappelijke regeling Metropoolregio Rotterdam Den Haag 2014’ vast. Daarin staat opgenomen dat bij uittreding een uittreedsom wordt bepaald: het bedrag dat de uittredende deelnemer dient te betalen aan de Gemeenschappelijke Regeling Metropoolregio Rotterdam Den Haag (GR MRDH) en dat bestaat uit de schade die de GR MRDH lijdt als gevolg van de uittreding. 

Voor risico’s die samenhangen met de strategische agenda economisch vestigingsklimaat is geen weerstandsvermogen benodigd. De MDRH is extra prudent bij het aangaan van verplichtingen. 

Het kabinet heeft voor 2026 een bezuiniging op het regionale openbaar vervoer in de Vervoerregio Amsterdam en de Metropoolregio Rotterdam Den Haag in de begroting opgenomen De gesprekken met het rijk hebben niet geleid tot een bijstelling om deze bezuiniging van € 110 mln. ongedaan te maken. De twee vervoersregio's zijn hiertegen in beroep gegaan. 

• Verstrekking subsidies verkeersveiligheid en diverse pilots zoals Maatwerkvervoer Rokkeveen.
• Besluitvorming en uitwerking Mobiliteitsvisie MRDH.
• Besluitvorming en uitwerking Visie op het Economisch Vestigingsklimaat MRDH.
• Besluitvorming en uitwerking Strategische agenda 2026-2029.
• Verkenning Toekomstbestendige Krakeling.
• Doorontwikkeling HOV Zoetermeer-Rotterdam.
• Ontwikkeling van Metropolitane Fietsroute Zoetermeer-Rotterdam.
• Bijdragen aan ontwikkeling campusnetwerk inclusief Dutch Innovation Park.
• Voortzetten regionale aanpak beter benutten bedrijventerreinen.

Met de komst van de participatiewet in 2015 is de instroom in de Wsw afgesloten. Wel blijft De Binnenbaan BV verantwoordelijk voor de huidige sw-werknemers en biedt de voorziening Beschut Werk aan zoals is geregeld in de Participatiewet.
Het re-integratiebeleid van de gemeente is opgenomen in de nota ‘Meedoen met Meerwaarde’.

De deelnemende gemeenten betalen de werkelijke kosten voor de uitvoering van de Wsw aan De Binnenbaan BV. De rijksbijdrage per arbeidsjaar loopt terug doordat er geen instroom meer mogelijk is in de Wsw en het bestand langzaam ouder wordt en daardoor uitstroomt. De gemeente Zoetermeer staat garant voor het werkkapitaal van De Binnenbaan BV. Naast de werkelijke kosten van de uitvoering van de Wsw betalen de aandeelhoudende gemeenten Rijswijk en Leidschendam-Voorburg een tarief met risico-opslag voor de overige dienstverlening die zij afnemen.
De gemeente Zoetermeer betaalt naast de werkelijke kosten conform de vijfjarige Dienstverleningsovereenkomst en de jaarlijks Opdracht- en budgetbrief een tarief voor de overeengekomen dienstverlening voor de doelgroep Participatiewet en Beschut Werk.

De dalende rijksbijdrage en instroomstop voor de doelgroep Wsw leidt tot een daling van inkomsten van de Binnenbaan en daarmee tot druk op het exploitatieresultaat. De aandeelhoudende gemeenten hebben besloten de Wsw activiteiten voort te zetten in combinatie met re-integratie activiteiten in Werkbedrijf De Binnenbaan BV om deze ontwikkelingen het hoofd te bieden.

Het bedrag dat een gemeente aan contributie betaalt, is afhankelijk van het aantal inwoners. Het uitgangspunt voor het aantal inwoners wordt per 1 januari van het voorgaande jaar bepaald aan de hand van de cijfers van het CBS: Zoetermeer had op 1 januari 2025 129.852 inwoners. Zoetermeer valt onder de categorie van 25.000 tot 200.000 inwoners en betaalt in 2025 € 1,64 per inwoner. Voor 2026 komt dit neer op € 217.931.

De contributie stijgt in 2026 met 2,1% ten opzichte van 2025. Deze stijging is bedoeld voor loon- en prijsontwikkeling op basis van CPB-indexcijfers. Dit omvat ook een stijging van 1% bedoeld voor de groei naar volledige dekking van de kosten van de kernorganisatie VNG vanuit de contributie. Deze komt daarmee voor rekening van de VNG zelf.

Stroomversnelling heeft op dit moment ca. 40 leden en partners. De samenstelling van het ledenbestand geeft direct een helder beeld van de breedte van Stroomversnelling: woningcorporaties, aanbieders (bouwbedrijven), toeleverende industrie, gemeentes en netwerkbedrijven. Daarnaast heeft Stroomversnelling al een aantal partners - CVW, Federatie Ruimtelijke Kwaliteit, Efectis, de Woonbond en Hogeschool Utrecht. Stroomversnelling is zelf partner van de vernieuwingsagenda van Aedes.
Stroomversnelling staat open voor elke partij die inzet wil leveren op, en kan bijdragen aan, de (door)ontwikkeling van woningconcepten en de transitieopgave. Omdat het een vereniging is van koplopers en actieve volgers wordt altijd kritisch gekeken hoe partijen die zich willen aansluiten de beweging en benodigde ontwikkeling verder kunnen versterken. Het doel is daarom niet veel groter te worden in aantallen dan ca. 100 leden. Deze beperkte groeidoelstelling heeft consequenties voor de financiële slagkracht van de vereniging. Om die reden is er veel aandacht voor bijdragen van overheden.

1. Volop werken aan de ontwikkeling, van het aanbod, de vraag en de daaraan gerelateerde marktcondities voor concepten waarmee woningen en/of wijken aardgasvrij en spijtvrij CO2- en/of energieneutraal gemaakt kunnen worden in alle marktsegmenten.       
2. De realisatie van een zodanige kostprijsreductie (schatting 25%-30%), op NOM of NOM-Ready aanbod met gegarandeerde functionele prestaties (minimaal rond energie, binnenmilieu en  veiligheid), waarmee een woonlastenneutraal aanbod voor de bewoner en een gezonde business case voor de investeerder in de oplossingen (inclusief de afnemers) mogelijk is.

Ad 1:
Pas wanneer 25% van het potentieel is bereikt, is de fase van ontwikkeling (door koplopers en volgers) afgerond en de fase van autonome opschaling bereikt.
Ad 2:
Jaarlijkse productieaantallen van 50.000 gekoppeld aan renovatie, 25.000 aan nieuwbouw en 100.000 aan installatievervanging.

Per begin 2024: € 437.610
Per eind 2024: € 445.114

Per begin 2023: € 335.734
Per eind 2023: € 349.447

2024: €   7.504 voordelig
2023: € 35.392 voordelig

Er is een nieuwe organisatiestructuur door een samenwerking in de vorm van een werkalliantie met Industrieschap Plaspoel Polder (IPP). De Stichting tracht haar doel te bereiken door onder meer:

• het (verder) professionaliseren van het regionaal loket (front-office) van Businesspark Haaglanden voor ondernemers;
• het intensiveren van de samenwerking met adviseurs in bedrijfshuisvesting;
• het begeleiden van het proces van uitplaatsingen van bedrijven als gevolg van transformatie/herstructurering;
• het leveren van een bijdrage aan het formuleren van nieuw beleid (door monitoring & signalering vraag/aanbodontwikkeling binnen de regio) en het tot uitvoering brengen van beleid;
• het meedenken om te komen tot nieuwe werklocaties binnen de Haagse regio;
• het als netwerkorganisatie aanspreekpunt zijn voor de Metropoolregio Rotterdam Den Haag en de Provincie Zuid-Holland.

Bijdrage aan doel-stelling programma

Uitvoering geven aan het jaarplan. Centrale actiepunten zijn:

• BPH deelt als netwerkorganisatie beschikbare kennis en kunde.
• BPH is een netwerkorganisatie en gesprekspartner voor PZH en MRDH en andere samenwerkingsverbanden gericht op bedrijvigheid.
• BPH heeft het aanbod van bedrijfshuisvesting van de deelnemende gemeenten scherp in beeld. Vragen uit de markt worden geregistreerd.
• BPH draagt op de schaal van de Haagse regio bij aan het bij elkaar brengen van vraag naar en aanbod van voldoende en passende bedrijfshuisvesting.
• Vooralsnog (met ingang van 2025) jaarlijks twee gemeentelijke casussen gezamenlijk uitwerken en in samenwerking met IPP verkennen. Bij gebleken succes verder uit te bouwen.
  

De schaal waarop de bedrijventerreinenmarkt zich beweegt, is bovengemeentelijk. Bedrijven kijken veelal op regionale schaal naar vestigingsplaatsen en uitbreidingsmogelijkheden. Activiteiten van bedrijven volgen zelden bestuurlijke grenzen maar vinden plaats in een marktregio. Binnen de MRDH is de Haagse regio één van de drie marktregio’s, waarbinnen bedrijven zich vestigen dan wel uitbreiden en/of verhuizen. De gezamenlijke doelen zijn economische ontwikkeling en het creëren en behoud van werkgelegenheid in de Haagse regio en  het bieden van voldoende passende vestigingsplekken op bedrijventerreinen. Het Industrieschap de Plaspoelpolder Haaglanden (IPP) deelt kennis en expertise aangaande herontwikkelingen, beter benutten en verduurzamen op bedrijventerreinen. Businesspark Haaglanden werkt vraaggericht en zoekt naar pragmatische oplossingen, op het juiste schaalniveau.