Programma 4. Vrije tijd

 

Brede SPUK: Cofinanciering voor verhoogde rijksbijdrage Brede Regeling Combinatiefuncties (BRC)
De Brede Specifieke Uitkering (Brede SPUK) is een bundeling van 15 nieuwe en bestaande subsidies van het rijk, waarmee gemeenten preventief kunnen werken aan een gezonde generatie in 2040. De Brede SPUK is ingesteld om de afspraken uit het Hoofdlijnen Sportakkoord II, het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) en het Preventieakkoord te kunnen uitvoeren. Een hoofdthema waarvoor de gemeente Zoetermeer financiële bijdragen kan aanvragen is het onderdeel sport, bewegen en cultuurparticipatie. Dit onderdeel valt binnen programma 4 Vrije Tijd. 
Voor aanvragen van Brede SPUK op het thema gezondheid en sociale basis: zie programma 2 Samen leven en ondersteunen.

Onder de Brede SPUK valt onder meer de Brede Regeling Combinatiefuncties (BRC), waar de gemeente Zoetermeer al langer aan deelneemt. Combinatiefunctionarissen dragen sterk bij aan een breed toegankelijk sport- en beweegaanbod en cultuurparticipatie. Met de extra inzet kunnen we met sport- en cultuurpromotie en -participatie gerichter werken aan preventie, bijvoorbeeld door actiever samen te werken met het primair onderwijs en samen met aanbieders meer activiteiten in de wijk op te zetten. Ook kan er een sterkere koppeling gemaakt worden met andere thema’s zoals gezondheid, veiligheid en eenzaamheid. Vanuit het rijk wordt de inzet van combinatiefuncties voor 40% gedekt, de gemeente moet voor 60% cofinanciering zorgen. Per 2023 komt Zoetermeer door een nieuwe verdeelsleutel van het rijk in aanmerking voor een hogere rijksbijdrage vanuit de BRC. Om deze maximaal te kunnen benutten, is een hoger bedrag aan cofinanciering nodig. 

Nationaal Sportakkoord
Het rijk heeft op 14 december 2022 een nieuw Nationaal Sportakkoord ondertekend. Daarbij is een nieuwe verdeling gemaakt van de rijksmiddelen voor gemeenten. Zoetermeer ontvangt sindsdien meer budget. De gemeente hoeft zelf niets bij te leggen. Wel dient het Zoetermeerse Sportakkoord in 2023 geactualiseerd te worden in lijn van het geactualiseerde Nationaal Sportakkoord. 

Verenigingsondersteuning en onderzoek sportbeleid
‘Vitale sportaanbieders’ is een belangrijk speerpunt in ons sportbeleid. Om sportaanbieders vitaal te maken en te houden, ondersteunt de gemeente verenigingen. Dit gebeurt vooral via bijeenkomsten, workshops en nieuwsbrieven voor alle verenigingen, maar ook via individuele gesprekken. Er blijkt behoefte te zijn aan procesbegeleiding, bijvoorbeeld bij het komen tot onderlinge samenwerking of een fusie. Daarnaast komen er binnen het sportbeleid en verenigingsondersteuning steeds meer - en nieuwe vraagstukken naar voren waarover verder onderzoek noodzakelijk is. Hiervoor wordt voor 2024 en 2025 aanvullend budget gevraagd.

Toegankelijk maken gemeentelijk vastgoed
Openbare gebouwen moeten ook bezoekbaar zijn voor mensen met een handicap of beperking. Om dit te realiseren worden de noodzakelijke aanpassingen aan het Stadstheater, zwembad de Veur, gymzalen en sportaccommodaties die niet voldoen en de atelierruimten in Dorpsstraat 99a voorgesteld. 

SPUK Impuls Jongerencultuur
Het rijk wil meer aandacht voor jongeren. Zij hebben in de coronaperiode veel moeten missen, ook op cultureel vlak. Door een tijdelijke ‘Impuls Jongerencultuur’ (2022-2024) wil het rijk extra ondersteuning bieden aan lokale organisaties en initiatieven voor jongeren om zich creatief te ontwikkelen. De gemeente hoeft zelf niets bij te leggen.

SPUK IDO Bibliotheek
De openbare bibliotheek heeft een Informatiepunt Digitale Overheid (IDO). Hier kunnen inwoners terecht voor vragen over digitale dienstverlening en het regelen van onlinezaken. Voorheen kreeg de bibliotheek middelen van het rijk. Vanaf 2023 krijgt de gemeente de regie over de IDO en ontvangt daarvoor vanaf 2023 een SPUK. De bibliotheek is door het rijk aangewezen als de uitvoeringspartner. Het voorstel is om vanaf 2023 deze SPUK-middelen als subsidie aan de bibliotheek beschikbaar te stellen, voor financiering en promotie van de IDO en voor netwerkregie van de voor de IDO relevante organisaties. De gemeente hoeft zelf niets bij te leggen.

Netwerkregisseur Groen Spelen Leren (GSL)
Zoetermeer moet (ook) in 2040 een duurzame en leefbare stad zijn. Momenteel is de visie op hoe GSL zich naar 2040 kan ontwikkelen beperkt. Om samen met interne en externe partijen toekomstgericht beleid vanuit GSL te maken, is inzet van een netwerkregisseur GSL nodig. Die kan (toekomstige) behoeften inventariseren, een gezamenlijke visie opstellen en de uitvoeringsagenda coördineren. Ook kan de netwerkregisseur GSL de (on)mogelijkheden van een nieuwe locatie onderzoeken, bijvoorbeeld als onderdeel van het ontwikkeltraject Entree, en deze vervolgens realiseren. De functie van netwerkregisseur GSL wordt tijdelijk voor de jaren 2023 tot en met 2025. Voor het organiseren van activiteiten is voor de periode 2023-2025 een werkbudget nodig. In deze periode wordt een visiedocument opgesteld en volgt een raadsvoorstel voor toekomstig beleid en financiering. 

Herbouw van het Westpunt in het Westerpark
Het Westpunt is een voorziening in het Westerpark van waaruit vrijwilligersorganisatie stichting Vrienden van de Natuurtuin de omgeving beheert. Het Westpunt is in 2019 afgebrand. Omdat de verzekeringsuitkering niet voldoende is voor de herbouw van het Westpunt, is aanvullende dekking voor een investeringsbudget nodig inclusief een exploitatiebudget voor de jaarlijkse beheerlasten van het nieuwe gebouw. Het plan voor de herbouw van het Westpunt wordt in het 4e kwartaal van 2023 aan de raad voorgelegd.

Korting indexatie huurders gemeentelijk vastgoed
Om de gevolgen van de inflatie te beperken heeft de raad van de gemeente Zoetermeer op 11 april 2023 besloten om huurders van gemeentelijk vastgoed 8% huurkorting te verlenen. 

Wijzigingen effectindicatoren (raadsniveau)
Het voorstel is:
1.    De volgende effectindicatoren voor de doelstelling 4.1 ‘Bevorderen laagdrempelig toegankelijke culturele -, sport-, groen- en speelvoorzieningen’ aan te passen:
a)    ‘Waardering inwoners voor groen- en speelvoorzieningen’ wijzigen in: ‘Waardering inwoners voor speel- en stadsboerderijen’ met als streefwaarde 7,5 (bron: Stadspeiling).
Toelichting: De omschrijving groen- en speelvoorzieningen is namelijk niet juist. Het gaat om speel- en stadsboerderijen;
b)    Een nieuwe effectindicator toevoegen: 'Waardering inwoners voor wijk- en schooltuinen' met als streefwaarde 7,5 (bron: Stadspeiling).
Toelichting: Er is nu geen indicator die iets zegt over de waardering van de wijk- en schooltuinen.
      
2.    De volgende effectindicator voor de doelstelling 4.2 ‘Bevorderen levendige stad’ (Programma 4) aan te passen:
a)    '% inwoners dat groen- en speelvoorzieningen bezoekt' te wijzigen in: aantal inwoners dat speel- en stadsboerderijen bezoekt met als streefwaarde 300.000 inwoners.
Toelichting: De omschrijving groen- en speelvoorzieningen is namelijk niet juist. Het gaat om speel- en stadsboerderijen (bron: Stadspeiling).

Wijziging prestatie-indicatoren (collegeniveau)
Het voorstel is:
1.    Volgende prestatie-indicatoren voor de doelstelling 4.1 ‘Bevorderen laagdrempelig toegankelijke culturele -, sport-, groen- en speelvoorzieningen’ (Programma 4) aan te passen:
a)    Verwijderen: ‘Waardering zwembaden’.
Toelichting: De indicator is dubbelop. De waardering van het zwembad wordt ook al meegewogen in de prestatie-indicator ‘waardering sportvoorzieningen’, die al in de Stadspeiling is opgenomen.
b)    Nieuwe toevoegen: ‘Waardering openbare buitensportvoorzieningen’ met als streefwaarde 7,5 (Bron: Stadspeiling).
Toelichting: Openbare buitensportaccommodaties zoals fitnesstoestellen worden steeds populairder. Het is raadzaam om dit inzichtelijk te krijgen via een afzonderlijke indicator. 
c)    Nieuwe toevoegen: ‘Waardering hardloop- en fietsroutes’ met als streefwaarde 7,5 (Bron: Stadspeiling).
Toelichting: Ongeorganiseerde activiteiten zoals hardlopen en fietsen blijven groeien in populariteit. Het is raadzaam om dit inzichtelijk te krijgen via een afzonderlijke indicator.
d)    Verwijderen: ‘Waardering stadsboerderijen’.
Toelichting: Is overbodig geworden door de wijziging in effectindicator (1a) onder doelstelling 4.1, waarbij de waardering voor stadsboerderijen is toegevoegd.  

2.    De volgende prestatie-indicatoren voor de doelstelling 4.2 ‘Bevorderen levendige stad’ (Programma 4) aan te passen:
a)    ‘Bezoeken wijkgerichte sportactiviteiten kinderen’ wijzigen in: ‘Aantal deelnemers aan sportactiviteiten georganiseerd door combinatiefunctionarissen sport’. 
Toelichting: De activiteiten richten zich namelijk op allerlei doelgroepen en niet alleen op kinderen.  
b)    Verwijderen: ‘Aantal bezoekers stadsboerderijen’.
Toelichting: Is overbodig geworden door wijziging in effectindicator (2a) onder doelstelling 4.2, waarbij het aantal inwoners dat stadsboerderijen bezoekt is toegevoegd.
c)    Nieuw toevoegen: '% verhuurde wijk- en schooltuinen' met als streefwaarde 80% (Bron: Gemeente).
 Toelichting: Voor het toetsen en sturen van het beleid is het van belang om de bezettingsgraad van de wijk- en schooltuinen inzichtelijk te maken.

	Bedragen x €1.000
	TB1	MJB 2024 - 2027				Doorkijk MJB
	2023	2024	2025	2026	2027	2028	2029
1 Financiële ontwikkelingen bestaand beleid (leereffecten jaarrekening en TB1)
Museum De Voorde: frictiekosten stopzetten subsidierelatie	656
Onderhouds- en vervangingskosten speel- en stadsboerderijen en wijk- en schooltuinen	-25		-2.000	-250	-250	-250	-250
Saldo	631		-2.000	-250	-250	-250	-250
2  Onvermijdelijke ontwikkelingen: niet van toepassing
Saldo
3 Beleidswijzigingen
Brede SPUK Cofinanciering bij verhoogde rijksbijdrage Brede Regeling Combinatiefuncties - dekking specifieke uitkering	-582 233	-582 233	-582 233
Nationaal Sportakkoord - dekking verhoging bijdragen uit Nationaal Sportakkoord	-29 29	-29 29	-29 29	-9 9
Verenigingsondersteuning en onderzoek sportbeleid		-50	-50
Toegankelijk maken gemeentelijk vastgoed		-1.325	-1.044
SPUK Impuls jongerencultuur - dekking specifieke uitkering	-295 295	-295 295
SPUK IDO bibliotheek - dekking specifieke uitkering	-122 122	-122 122	-122 122	-122 122	-122 122	-122 122	-122 122
Netwerkregisseur Groen Spelen Leren	-72	-116	-116
Herbouw Westpunt in Westerpark			-17	-17	-17	-17	-17
Korting indexatie huurders gemeentelijk vastgoed		-563	-375	-188
Saldo	-421	-2.403	-1.951	-205	-17	-17	-17
TOTAAL SALDO PROGRAMMA	210	-2.403	-3.951	-455	-267	-267	-17

Financiële ontwikkelingen bestaand beleid (leereffecten jaarrekening 2022 en TB1)
Museum De Voorde: frictiekosten stopzetten subsidierelatie
Voor 2023 stond € 1.500.000 in de begroting voor het opvangen van de financiële gevolgen van het stopzetten van de subsidie aan Museum De Voorde. In de jaarrekening 2022 was echter al een voorziening opgenomen van € 656.000, omdat de gemeente de gegarandeerde geldlening van Museum De Voorde per 1 juli 2023 moet overnemen. Het begrote bedrag van € 1.500.000 kan daarom verlaagd worden tot € 843.850.

Onderhouds- en vervangingskosten speel- en stadsboerderijen en wijk- en schooltuinen
Buitenruimte en speeltoestellen op deze GSL-locaties zijn aan vervanging toe. Ook zijn er aanpassingen nodig voor de veiligheid, groeiende bezoekersaantallen, toegankelijkheid en inclusie en dierenwelzijn. Denk aan bijvoorbeeld veiligere toegangswegen en wandelpaden, speeltoestellen die toegankelijke zijn voor kinderen met een beperking en aanpassingen voor bezoekers met een auditieve of visuele beperking. Er moet een investerings- en onderhoudsplan komen, zodat duidelijk wordt wat de noodzakelijke – eenmalige - aanpassingen en vervangingen kosten en wat vervolgens de structurele onderhouds- en vervangingskosten zijn. Het gaat om alle GSL-locaties (drie speel- en stadsboerderijen, vijf wijk- en schooltuinen en de buitengebieden). Raming voor het opstellen van een onderzoeksrapport met investeringsoverzicht is € 25.000. Het onderzoek moet een beeld geven van de noodzakelijke – eenmalige – onderhouds- en vervangingskosten voor voornamelijk achterstallig grootonderhoud. Deze worden nu geschat op € 2 mln. als eenmalige uitgaven in 2025. Voorlopig is een inschatting gemaakt van de structurele onderhouds- en vervangingskosten. Voor dekking van de benodigde lasten die uit dat onderzoeksrapport voortkomen, is een reservering van € 1 mln. noodzakelijk via een reserve.

Onvermijdelijke ontwikkelingen
Niet van toepassing.

Beleidswijzigingen
Brede SPUK Cofinanciering bij verhoogde rijksbijdrage Brede Regeling Combinatiefuncties
Zoetermeer heeft recht op een extra rijksbijdrage ter hoogte van € 233.000 in de jaren 2023, 2024 en 2025. Omdat van de gemeente 60% cofinanciering wordt verwacht, moet de gemeente zelf nog € 349.000 financieren om het extra budget te benutten. Samen met de extra rijksbijdragen betekent dit een beleidswijziging van € 582.000. In principe is de regeling ook nog in 2026 geldig (rijksbijdrage € 212.000 en cofinanciering  € 318.000). Gezien de financiële situatie wordt slechts voor drie jaar budget gevraagd, terwijl het voorstel inhoudelijk ook in 2026 wenselijk is (zie ook bijlage 4).

Nationaal Sportakkoord
In 2023, 2024 en 2025 ontvangt de gemeente van het rijk € 86.000 per jaar en in 2026 € 66.703. 

Verenigingsondersteuning en onderzoek sportbeleid
Voor de inhuur van specialismen is een budget nodig van € 50.000 in 2024 en 2025.

Toegankelijk maken gemeentelijk vastgoed
Het toegankelijker maken van het voorgestelde gemeentelijke vastgoed vraagt totaal € 2,4 mln. voor de jaren 2024 en 2025. 

SPUK Impuls Jongerencultuur
Voor 2023 en 2024 ontvangt de gemeente van het rijk een specifieke uitkering om een impuls te geven aan de jongerencultuur in Zoetermeer ter hoogte van € 295.000. De gemeenteraad heeft op 6 december 2022 besloten om de specifieke uitkering (hierna SPUK) van €310.000 in 2022 beschikbaar te stellen om de cultuurparticipatie door jongeren te versterken. Het voorstel is om ook in 2023 en 2024 deze SPUK-middelen van € 295.000 beschikbaar te stellen. Hiermee kan opnieuw een impuls gegeven worden aan cultuurdeelname van jongeren tussen 14 tot en met 27 jaar. Dit draagt bij aan de verbinding tussen jongeren en hun persoonlijke ontwikkeling. Met dit budget wordt een subsidieregeling opengesteld, gericht op het ondersteunen van culturele projecten voor, door en met jongeren.

SPUK IDO Bibliotheek
Het voorstel is om vanaf 2023 de SPUK IDO ter hoogte van € 122.000 als subsidie aan de bibliotheek beschikbaar te stellen, voor financiering en promotie van de IDO en voor netwerkregie van de voor de IDO relevante organisaties. 

Netwerkregisseur GSL
Een fulltime netwerkregisseur GSL voor 2023 is € 72.000 en voor 2024 en 2025 € 116.000 per jaar. 

Herbouw van het Westpunt in het Westerpark
De kosten van herbouw bedragen € 300.000. De jaarlijkse exploitatielasten bedragen € 17.000.

Korting indexatie huurders gemeentelijk vastgoed
Deze huurkorting wordt elk jaar trendmatig verlaagd met 25% tot 2027. Voor de jaren 2024 tot en met 2026 bedraagt de huurkorting respectievelijk € 563.000, € 375.000 en € 188.000.

Afwijking geïnvesteerde activa/voorzieningen
Onderwerp	Toelichting onderwerp
Herbouw van het Westpunt in het Westerpark	De uitkering van de opstalverzekering van het Westpunt, dat in 2019 is afgebrand, is onvoldoende om de kosten voor herbouw te dekken. Het plan voor de herbouw van het Westpunt wordt in het 4e kwartaal van 2023 aan de raad voorgelegd. Na aftrek van de verzekeringsuitkering is er nog aanvullende dekking nodig voor de kapitaallasten.

College/Raad	Toelichting
Raad	In het raadsmemo Noodfonds energie-armoede is opgenomen om middelen voor deze energie-armoede te reserveren in de reserve Zoetermeernoodfonds. Met deze begrotingswijziging worden deze middelen in de begroting 2023 opgenomen, zodat de subsidies uitbetaald kunnen worden (€ 1.060.000).