Programma 6. Dienstverlening en participatie

1 Financiële ontwikkelingen bestaand beleid (leereffecten jaarrekening en TB1)
1.1 Burgerzaken
Contante betalingen aan de publieksbalie nemen steeds meer toe. Voor een snelle en efficiënte afhandeling maar ook vanwege de fraudegevoeligheid, wordt een betaalautomaat aangeschaft. De totale eenmalige kosten worden geschat op circa € 50.000.

1.2 Voertuigen bouw- en woningtoezicht
De taak van een medewerker handhaving & toezicht (bouwinspecteur) is voor een groot gedeelte het controleren op (bouw)regelgeving op buitenlocaties. Dit kan zijn het controleren bij het uitvoeren van een omgevingsvergunning bouw – van een uitbouw tot een woontoren – het controleren van een horeca-instelling, het oppakken van een melding of een handhavingsverzoek, schouwen bij een evenement, integrale (heit)controles en ambtshalve controles. Op het borgen van foto’s en rapportages in het zaaksysteem na, vindt het werk voornamelijk buiten plaats.  Momenteel heeft het team (6 fte) beschikking over een dienstauto voor hun werkzaamheden.  
Daarnaast is er nog een piketauto beschikbaar voor degene die piket heeft. Tevens kan gedeeltelijk gebruik worden gemaakt van de dienstauto van Publieksplein/BRP-controles.  

Door de werkzaamheden voor de functie van bouwinspecteur is het niet ongebruikelijk dat er gemiddeld vier bouwinspecteurs tegelijkertijd buiten een inspectie moeten uitvoeren. Daarnaast worden deze voertuigen ook gebruikt voor de inzet van team Woonoverlast, waardoor het in de praktijk veel afstemming nodig is, om de voertuigen zo goed mogelijk in te kunnen zetten. Hierbij is het geen uitzondering, dat controles niet kunnen plaatsvinden vanwege het niet beschikbaar zijn van een van de voertuigen. Dit is een onwenselijke situatie. Door de aard van het werk moeten veiligheidsmaterialen zoals bouwschoenen en helmen worden meegenomen. Hierdoor is het niet mogelijk, en tevens niet wenselijk, om gebruik te maken van bijvoorbeeld het openbaar vervoer of een dienstfiets. Dit maakt het noodzakelijk, om de werkzaamheden goed en tijdig te kunnen uitvoeren, dat het aantal dienstauto’s wordt uitgebreid.  

Momenteel zijn er 431 openstaande controlezaken in de VTH-applicatie PowerBrowser. Controletaken die niet via een handhavingsverzoek of als vervolgzaak op een omgevingsvergunning worden aangemaakt, zijn geen onderdeel van deze workflow, maar zijn wel taken waarvoor een inspecteur buiten moet controleren. Denk hierbij aan meldingen in de openbare ruimte, maar ook het deelnemen aan integrale controles in het kader van woonoverlast of ondermijning. Het feitelijk aantal controlezaken is hiermee hoger dan 431. 

De twee nieuwe voertuigen worden exclusief gebruikt voor controles op verleende vergunningen, waardoor de kosten daarvoor direct toe te rekenen zijn aan de leges. In totaal voor twee voertuigen bedragen de jaarlijkse kosten € 16.000. Het benodigde krediet bedraagt € 84.000.

1.3 Aanpassing raming afschrijving 
Een vervangingsinvestering wordt niet uitgevoerd. De hiervoor geraamde kapitaallasten worden afgeraamd. 

2 Onvermijdelijke ontwikkelingen
2.1 Bestuurlijke samenwerking
Er is € 0,678 mln. beschikbaar gesteld voor bestuurlijke samenwerkingsverbanden, waaronder tussen de gemeente Zoetermeer, Stedennetwerk G40, de Fonds GGU en de VNG. Door een stijging van de bijdragen en de contributies verwachten wij een structureel nadeel van € 50.000. 

2.2 Transitiekosten Omgevingswet 2025-2026
De Omgevingswet is op 1 januari 2024 in werking getreden. De invoeringsfase is hiermee afgerond en de transitiefase gestart. De belangrijkste aandachtspunten voor 2025 en 2026 zijn de doorontwikkeling van de kerninstrumenten van de Omgevingswet, zoals het omgevingsplan en omgevingsprogramma, het verbeteren van de dienstverlening en de gezonde fysieke leefomgeving. In het Projectplan transitiefase Omgevingswet 2024-2026 is uitgewerkt wat hiervoor nodig is. Voor de doorontwikkeling van de kerninstrumenten is tijdelijk extra capaciteit nodig. De kosten voor de transitiefase voor de periode 2025 en 2026 bedragen in totaal € 0,85 mln.

Voor 2025 en 2026 is een budget toegekend van € 0,295 mln. Daarnaast is in de jaarrekening 2024 een resultaatbestemming van € 0,155 mln. aangevraagd vanwege de onderbesteding in 2024. Dit betekent dat er nog een bedrag van € 0,4 mln. niet is gedekt. Hiervoor wordt een beroep gedaan op het nog te verkrijgen compensatiebedrag van het rijk.
Het rijk verstrekt compensatie voor extra invoerings- en transitiekosten als gevolg van het herhaaldelijk uitstellen van de inwerkingtreding van de Omgevingswet. Voor de periode 2022-2025 is in totaal circa € 1,8 mln. aan compensatie ontvangen. Hiervan is € 1,345 mln. toegewezen aan het programma Overzicht Algemene Dekkingsmiddelen (OAD) en € 0,455 mln. aan de implementatie- en transitiekosten van de Omgevingswet voor 2024-2026.

Voorgesteld wordt om van de verwachte rijkscompensatie voor 2025 van circa € 0,4 mln. in te zetten voor de dekking van de transitiekosten van de Omgevingswet tot en met 2026. De verwachting is dat de verdere kosten van de transitiefase, die uiterlijk in 2031 wordt afgerond, binnen de bestaande structurele budgetten kunnen worden opgevangen volgens het principe ‘nieuw voor oud’.

2.3 Doorontwikkeling Burgerzaken 
De afdeling Burgerzaken bereidt zich voor op een belangrijke verandering en transformatie. Met de toenemende complexiteit van taken, digitalisering en het groeiende aantal verantwoordelijkheden, is het belangrijk dat medewerkers zich aanpassen en nieuwe competenties ontwikkelen. Medewerkers moeten zich vertrouwd maken met digitale systemen die het werk ondersteunen. Er zijn meer op maat gemaakte oplossingen nodig zijn voor burgers, de medewerkers moeten flexibeler werken en beter inspelen op individuele behoeften. Er wordt steeds meer nadruk gelegd op het signaleren van fraude, wat vraagt om scherpere controlemechanismen en bewustwording van risico's.   
De burgers verwachten steeds meer maatwerk en snelle oplossingen. Dit vereist dat medewerkers communicatief sterk zijn en goed kunnen omgaan met verschillende typen inwoners. Medewerkers moeten dus verder kijken dan de directe taken en processen en in staat moeten zijn om bredere, strategische oplossingen te bedenken.
De herstructurering van de afdeling heeft als doel om tegemoet te komen aan deze nieuwe eisen, dat moet leiden tot een meer efficiënte en klantgerichte werkwijze. In 2026 is dit hele proces gereed. De totale meerkosten zijn € 0,170 mln. Er is een tekort van € 0,12 mln. Voor de schaalverhoging van de teammanager en de unitmanager in totaal € 0,115 mln. wordt gekeken naar dekking vanuit overhead. De resterende € 5.000 kan worden gedekt uit de legesverhoging.

3 Beleidswijzigingen/nieuw beleid
Niet van toepassing.


4 Bezuinigings- en dekkingsvoorstellen
4.1 Kostendekkendheid leges omgevingsvergunning (maatregel 202a)
Deze maatregel omvat het verhogen van de leges voor omgevingsvergunningen leidend tot extra inkomsten van € 0,2 mln. per jaar.

4.2 Kostendekkendheid leges huwelijken en scans (maatregel 202b)
De kostendekkendheid van de leges wordt verhoogd door een tariefsverhoging van 20% voor: 
1.    huwelijkstarieven; 
2.    leges van externe trouwambtenaren (BABSen);
3.    annuleringsleges;
4.    leges voor scans van o.a. bouwtekeningen (nu nog gratis).

4.3 Dienstverlening publieksbalies (maatregel 174 en 192)
De maatregel omvat het sluiten van de publieksbalies op zaterdag en de bereikbaarheid van de telefonie van 8.00 - 17.00 uur naar 9.000 - 17.00 uur (1 uur minder).   

4.4 Verkiezingen (maatregel 179)
Bij verkiezingen wordt de bezetting op minder drukke stembureaus aangepast.

Niet van toepassing.