Bijlage 6. Monitoring evaluatie Pilots

Naar aanleiding van motie 1911-35: Flexwonen is onderzoek gedaan naar 4 potentiële locaties in Zoetermeer die kansen bieden voor het realiseren van flexibele woonconcepten. Het college heeft een voorkeur uitgesproken om de locatie Ruimtebaan nader te verkennen. Het project Flexwonen Ruimtebaan behelst de realisatie van ca. 80 tijdelijke sociale huurwoningen voor spoedzoekers op het voormalig baggerdepot aan de Ruimtebaan. Hiervoor is de samenwerking gezocht met woningcorporatie Vidomes.
In Q3 2024 is de omgevingsvergunning om te starten met de bouwwerkzaamheden afgegeven. Sinds november 2024 is er gestart met de bouw van de woningen. De eerste bewoners kunnen volgens verwachting eind Q3 2025 hun woning betrekken.

Woonoverlast als gevolg van het gedrag van omwonenden kan hardnekkige vormen aannemen. In de meest extreme gevallen kan de overlast jarenlang aanhouden. Woonoverlast kent verschillende gradaties: van geluidsoverlast tot en met ernstige overlast waar zelfs de veiligheid en leefbaarheid in het geding komen. Aanhoudende woonoverlast kan het woongenot en het veiligheidsgevoel van bewoners ernstig aantasten. 
Om die reden is een speciale coördinator Woonoverlast aangesteld die de diverse gevallen van woonoverlast probeert op te lossen. Tevens is een apart meldpunt voor inwoners van de stad geopend. Via dit digitale meldpunt, ‘overlast van buren’ geheten, kunnen inwoners woonoverlast melden. 

Het college heeft in november 2023 de beleidsregel Terugdringen woonoverlast 2023 Zoetermeer vastgesteld. De praktische uitwerking van deze beleidsregel wordt betrokken bij de algehele evaluatie. 

Dealbreakers is een schoolgerichte pilot die tot doel heeft jonge aanwas in (drugs)criminaliteit te voorkomen. De aanpak is gestart in 2021 met (financiële) ondersteuning van het ministerie van Justitie en Veiligheid en het RIEC. De subsidie is over de periode van 1 januari 2023 tot en met 31 december 2024 verlengd met een bijdrage van € 200.000, waarmee diverse innovatieve interventies (zoals positieve voorbeeldrollen, trainingen voor onderwijzers en een online veiligheidsscan) in het Zoetermeerse onderwijs zijn uitgezet. De rijkssubsidie is na 2024 niet verlengd. De aanpak wordt regionaal voorgezet met interventies die door het RIEC zijn ingekocht, onder leiding van de netwerkregisseur schoolveiligheid. 

De gemeente Zoetermeer neemt sinds 2018 deel aan de landelijke pilot Integrale Persoonsgerichte Toeleiding naar Arbeid (IPTA) van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Het betreft een coachingsmethodiek gericht op jongeren die dreigen af te glijden in criminaliteit. Binnen dit project is vanaf de start gekozen voor een domeinoverstijgende aanpak. Hierbij is expertise op het gebied van coaching gevonden binnen het Sociaal domein en De Binnenbaan. Aansturing van het project en afstemming met het ministerie zijn belegd bij Veiligheid. De aanpak zorgt indirect voor een veiligere samenleving, maar er worden ook veel kosten bespaard. De maatschappelijke baten zitten niet alleen in het voorkomen van criminaliteit, maar ook in het voorkomen van kosten die voortkomen uit vroegtijdig schoolverlaten, schuldenproblematiek en slachtofferschap. De methodiek dient als voorbeeld van een interventie waarin daadwerkelijk integraal wordt samengewerkt door professionals uit sociaal- en veiligheidsdomein.

In het project staat de rol van werkgevers als vindplaats van financiële problemen en schulden bij werknemers centraal. Doel is het verkrijgen van inzicht in de kennis- en informatiebehoefte van werkgevers en werknemers over financiële ondersteuning op de werkvloer. Dit doen we door voorlichting te geven aan werknemers en leidinggevenden om bewustwording over geldzorgen te creëren en informatie te delen over ondersteuningsmogelijkheden, waaronder het gemeentelijke aanbod. Werknemers die via werkgevers in beeld komen willen we snel schuldrust bieden door het opkopen van (kleine) schulden. Dit draagt bij aan het versterken van bestaanszekerheid.
Het project is onderdeel van het Programma Sociale innovatie.

De gemeente Zoetermeer neemt sinds september 2022 deel aan de landelijke pilot RIO (re-integratie officier) van het ministerie van Justitie en Veiligheid. De pilot is gericht op ex-detentie jongeren die een high impact crime (HIC) hebben begaan. Met middelen van het ministerie is een re-integratie officier aangesteld die extra op deze doelgroep inzet. Het project wordt daarnaast gebruikt om het nazorgproces, van binnen (Penitentiaire Inrichting) naar buiten (gemeente) te verbeteren. 

Het project heeft de volgende doelen: 1) verlagen kans op strafrechtelijke recidive. 2) resocialisatie van ex-detentie jongeren. 3) doorontwikkelen van de gemeentelijke aanpak nazorg ex-gedetineerden

Kinderen die aangewezen zijn op ambulante jeugdhulpbegeleiding of behandeling om (weer) deel te kunnen nemen aan de lessen op school, krijgen soms korte of langere periode geen onderwijs. Dit is niet wenselijk. Een goede aansluiting tussen onderwijs en jeugdhulp is belangrijk om het leer- en ontwikkelproces van jonge kinderen zo min mogelijk te onderbreken. Daarom wordt een pilot gestart waarbij twee onderwijs-jeugdhulpvoorzieningen worden ingericht voor het primair onderwijs in Zoetermeer: een Expertisepool en een Onderwijs-behandelgroep. Een Expertisepool betreft een multidisciplinair team van jeugdhulpprofessionals en onderwijsdeskundigen, verbonden aan het speciaal basisonderwijs (SBO) en het speciaal onderwijs (SO). De Expertisepool wordt ook gekoppeld aan ZOJA (Zoetermeerse Onderwijs-Jeugdhulparrangementen), de observatiegroep/Time-out bedoeld voor leerlingen die dreigen uit te vallen uit het onderwijs.
De onderwijsbehandelgroep bestaat uit een behandelgroep en onderwijsklas voor leerlingen tussen de 4-7 jaar, waarin in gezamenlijkheid wordt gewerkt aan terugkeer naar het onderwijs.

Het project Tuinrangers is gestart om het vergroenen van tuinen te bevorderen en zo een bijdrage te leveren aan de leefomgeving en de natuur. Tuinrangers zijn vrijwilligers uit Zoetermeer, die worden opgeleid om inwoners gratis met praktische adviezen te helpen om hun tuin te vergroenen. In dit initiatief werkt Zoetermeer samen met Stichting Steenbreek en IVN. Zie het raadsmemo pilotproject Tuinrangers. 
Update februari 2025
Eind januari waren er 44 geïnteresseerden op de informatieavond. Half februari is de opleiding gestart voor 10 geselecteerde kandidaat-tuinrangers en deze duurt tot eind mei. De verdere planning is als volgt: vanaf begin juni gaan de tuinrangers advies geven in de tuinen van Zoetermeerders die een advies hebben aangevraagd. Advies aanvragen kan vanaf voorjaar 2025 en hiervoor wordt een communicatiecampagne opgezet. 

Door de verschraling van het openbaar vervoer zijn niet alle locaties binnen Zoetermeer voor iedere groep lopend bereikbaar. Voor mensen die minder goed ter been zijn maar niet binnen de Wmo-regeling vallen, betekent dit dat zij geen gebruik kunnen maken van het openbaar vervoer (OV) in de wijken als de halte iets verder weg ligt of naar winkelcentra, ziekenhuis of gewoon naar familie binnen Zoetermeer. Voor reizigers die gezond van lijf en lede zijn is dit wel mogelijk. Ondanks dat het wenselijk is op sommige locaties zoals Rokkeveen een robuuster netwerk van OV-haltes te hebben. Om vervoersarmoede/vereenzaming tegen te gaan, is het voorstel om als antwoord op het verschralende OV in de wijken via Buurtvervoer Zoetermeerders gelegenheid te bieden om gebruik te maken van het OV en bezoeken binnen de gemeentegrenzen. Buurtvervoer om op een laagdrempelige manier deze groep op gepaste wijze te vervoeren binnen Zoetermeer. 

Realiseren pilot maatwerkvervoer en het daarmee opdoen van ervaring met het bieden van effectief, innovatief en betaalbaar maatwerkvervoer en tevens invulling geven aan afspraken in het coalitieakkoord. 

Het college heeft op 23 april 2024 het besluit genomen om de haalbaarheidsfase van het project Social Hub in Meerzicht te starten en ingestemd met het participatievoorstel om de jongeren uit de wijk te betrekken. Vanuit het rijk bestaat er het programma ‘Preventie met gezag’ dat voortkomt uit de brede preventieaanpak (georganiseerde en ondermijnende) jeugdcriminaliteit. Uit dit programma heeft de gemeente Zoetermeer subsidie toegewezen gekregen voor een pilot van 2 jaar (2024 -2025) om een Social Hub op te richten. De reeds toegewezen subsidie staat los van de recente uitnodiging voor een andere subsidieaanvraag van het Ministerie van Justitie en Veiligheid vanuit het landelijke programma ‘Preventie met gezag’. Tijdens dit project richten we in de wijk Meerzicht een locatie in waar jongeren uit de wijk hun vrije tijd kunnen doorbrengen en op een laagdrempelige manier zelf, of met lokale partners, activiteiten kunnen ondernemen. Wanneer nodig kunnen jongeren aansluiten bij bestaande initiatieven binnen de gemeente. Zo draagt de Social Hub bij aan de bestaande activiteiten in de wijk in plaats van elkaar te beconcurreren. In de Social Hub vinden jongeren een gemeenschap en een derde thuis, naast hun eerste thuis (familie) en tweede thuis (vrienden). Dit versterkt de veerkracht en weerbaarheid van jongeren. Het project Social Hub start met het onderzoeken van de haalbaarheid voor een plek voor en door jongeren.

Een actieve Social Hub op een fysieke locatie in de wijk Meerzicht waar jongeren een thuisbasis en gemeenschap vinden. In de Social Hub ondernemen jongeren en lokale partners activiteiten die een positief perspectief bieden voor, door en met kwetsbare en risicovolle jongeren.

De aanleiding van deze pilot is motie 2406-25 Voorjaarsdebat 2024, waarbij gevraagd is om:
•    Een pilot te starten met het inzetten van verhuispremies. Ook verhuiskostenvergoeding onderzoeken (en pilot starten) bij doorstroming van ouderen is niet ongebruikelijk in gemeenteland. We onderzoeken of een pilot mogelijk is.
•    In samenwerking met de corporaties een pilot te starten met woonlastengewenning. In samenwerking met de woningcorporaties kunnen we een woonlastengewenningspilot onderzoeken. Voor de minder draagkrachtigen kan dat helpen, vooral bij verhuizen van huur naar huur. Bij koop kan er uit de overwaarde van de te achterlaten koopwoning een deel ook zelf betaald worden.