Programma 1 Onderwijs, economie en arbeidsparticipatie
1. Bestuurlijke afspraken laaggeletterdheid
In de septembercirculaire 2019 is een decentralisatie-uitkering voor de aanpak van laaggeletterdheid toegekend. Het betreft een tijdelijke aanvulling van vijf jaar. De inkomsten staan op het overzicht algemene dekkingsmiddelen (OAD).
2. Aanpak zorgfraude
Voor de aanpak van fraude door zorgaanbieders is in het coalitieakkoord een bedrag gereserveerd van € 0,107 mln. per jaar voor 2023/2025 en voor 2026 de helft.
3. Actieagenda Economie
Voor de actieagenda Economie is in het coalitieakkoord € 0,110 mln. per jaar gereserveerd voor vier jaar.
4. ESF project Re-integratie en arbeidsinpassing AMR ZHC 2020-2022
De gemeente Zoetermeer heeft als centrumgemeente van de arbeidsmarkttregio middelen ontvangen uit het Europees Sociaal Fonds (ESF) om kwetsbare uitkeringsgerechtigden te bereiken en stapsgewijs toe te leiden naar arbeidsparticipatie of betaald werk.
5. ESF project baankansen Vso en PrO 2022-2023
Ook voor het doen van investeringen in arbeidstoeleiding en arbeidsinpassing van leerlingen uit het praktijkonderwijs heeft Zoetermeer middelen ontvangen uit het ESF en doorgestort aan de betreffende scholen.
6. Zoetermeer 2040 en gebiedsontwikkelingen
In de Programmabegroting 2024-2027 is voor 2024 en 2025 budget beschikbaar gesteld voor de inzet van extra beleidsadviseurs om nieuwe kennis en werkwijzen te ontwikkelen voor Zoetermeer 2040 om de samenhang tussen het fysiek en sociaal domein tot stand te brengen.
7. Strategie werklocaties
In 2022 is de MRDH gestart met het actualiseren van de Strategie Werklocaties 2019-2030. Het werk liep door in 2023 en 2024. Om te komen tot een actualisatie is er een uitgebreid regionaal participatietraject doorlopen. De lasten worden gedekt uit de Reserve Fonds Zoetermeer 2040.
8. Energietoeslag
Als gevolg van de sterk stijgende energieprijzen zijn de huishoudens met lagere inkomens ondersteund in hun koopkracht. Het kabinet heeft daarvoor middelen vrijgemaakt om met inzet van de gemeenten, de huishoudens met een inkomen van maximaal 120% van de bijstandsnorm, een compensatie te verstrekken van € 1.300 per huishouden. De inkomsten hiervoor zijn opgenomen op OAD. Een deel van uitgaven is in 2024 gedaan.
9. Verbouwing Paltelaan 103
Het voormalige zalencentrum 2BHome is verbouwd om tijdelijk als onderwijslocatie voor internationale schakelklassen voor kinderen van 12-16 jaar te kunnen dienen.
10. SPUK, toeslagenaffaire
Het rijk heeft gemeenten gevraagd te ondersteunen bij de maatregelen in het kader van de kinderopvangtoeslag. Het gaat om een combinatie van uitkeringen, kwijtschelding van gemeentelijke vorderingen en uitvoeringskosten.
11. ToZo
De Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo) was een regeling bedoeld om zelfstandig ondernemers te ondersteunen tijdens de coronacrisis. Het voorzag in een aanvullende uitkering voor levensonderhoud wanneer het inkomen door de coronacrisis tot onder het sociaal minimum daalde, en een lening voor bedrijfskapitaal om liquiditeitsproblemen op te vangen die ontstonden door de coronacrisis. In 2024 zijn er correcties in de administratie verwerkt.
Programma 2 Samen leven en ondersteunen
12. Toegankelijkheid
Om een impuls te geven aan de toegankelijkheid is in het coalitieakkoord 'Samen doen wat nodig is' een jaarlijks budget gereserveerd.
13. Woonzorgvisie
In het coalitieakkoord 2022-2026 is vier jaar € 133.000 beschikbaar gesteld voor de woonzorgvisie.
14. Opvang vluchtelingen (HAR en bijdrage COA)
De gemeente heeft gebruik gemaakt van de Hotel- en Accommodatieregeling (HAR) van het COA voor de invulling van de gemeentelijke taakstelling voor de huisvesting van statushouders.
15. Noodopvang statushouders
Sinds 2021 vangt Zoetermeer statushouders en asielzoekers op in de voormalige penitentiaire inrichting. Hiervoor ontvangt de gemeente een vaste vergoeding van het COA.
16. Noodopvang Oekraïners
Voor de opvang van ontheemde Oekraïners ontvangt de gemeente een bijdrage van het rijk. Het rijk vergoedt niet de werkelijke kosten maar hanteert een norm.
17. Uitvoeringsplan Gezonde en Actief Leven Akkoord (GALA)
De Brede Specifieke Uitkering is een bundeling van 15 nieuwe en bestaande rijksregelingen op het gebied van gezondheid, sport en welzijn, waarmee gemeenten preventief kunnen werken aan een gezonde generatie in 2040.
18. Integraal zorgakkoord (IZA)
Net als in 2023 heeft Zoetermeer ook voor 2024 vanuit het Integraal Zorgakkoord (IZA) en het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) een groot bedrag van het Rijk ontvangen om de gezondheid van inwoners te bevorderen. In 2024 zijn de middelen ingezet voor regionale samenwerking en zijn vijf ketenaanpakken opgezet.
19. Projecten sociaal innovatiefonds
In 2022 is gestart met de inrichting van het programma Sociale innovatie. Het gaat om zeven projecten in het Sociaal Domein in programma’s 1, 2 met dekking uit de reserve Fonds Zoetermeer 2040.
20. Projecten jeugd
De raad heeft voor de uitvoering van het programma Toekomstbestendige jeugdhulp voor 2024 en 2025 € 2,8 mln. beschikbaar gesteld. Het programma omvat vijf projecten die bijdragen aan het normaliseren van het jeugdhulpgebruik.
21. Maatregelen crisisorganisatie Sociaal Domein
Ten behoeve van het keren van de kosten van specialistische jeugdhulp is in 2024 een crisisorganisatie ingericht. Door diverse maatregelen wordt geprobeerd het aantal jeugden met specialistische jeugdhulp en daarmee ook de kosten af te laten nemen. Er is voor twee jaar budget.
Programma 3 Leefbaarheid, duurzaam en groen
22. Beheersysteem openbare ruimte
De ontwikkeling en gebruik van data en software wordt steeds meer ingezet bij beheer en onderhoud van de stad. Dit brengt hogere kosten met zich mee. De verwachting is dat deze meerkosten tijdelijk zijn en door standaardisering en efficiency over enkele jaren worden terugverdiend.
23. Bomen
In het coalitieakkoord is € 0,150 mln. beschikbaar gesteld voor vervanging van bomen op voorstel van inwoners die overlast van bomen ervaren.
24. Tijdelijk budget klein onderhoud wegen
In 2024 was budget beschikbaar voor schadeherstel aan wegen als gevolg van de aanleg van glasvezelkabels.
25. Kwaliteitsverbetering Openbare Ruimte
In het coalitieakkoord is als tijdelijke impuls voor de openbare ruimte € 1,5 mln. per jaar uitgetrokken voor de jaren 2023/2026. Het bedrag komt uit Fonds Zoetermeer 2040.
26. Riolering dagelijks onderhoud en exploitatie
In het Tweede Tussenbericht is melding gemaakt van hogere lasten door toename van het aantal calamiteiten.
27. Klimaatakkoord Duurzaam & Groen
Vanuit het klimaatakkoord is een decentralisatie-uitkering verkregen voor het helpen van inwoners bij de energietransitie.
28. Duurzaamheidsfonds
Het Duurzaamheidsfonds is gevormd voor het incidenteel bevorderen van energiebesparende maatregelen, het aardgasvrij maken van woningen en het opwekken van duurzame energie.
29. Lokale aanpak isolatie (LAI)
De specifieke uitkering is erop gericht om eigenaar-bewoners van slecht geïsoleerde woningen te helpen met het verduurzamen.
30. Energiearmoede (SPUK)
De middelen worden gericht ingezet om huishoudens in een kwetsbare positie te helpen met het nemen van maatregelen om de energierekening te verlagen.
31. Project verbetering schoolpleinen
In 2024 en 2025 is budget vrijgemaakt voor de verbetering van vier schoolpleinen.
32. Nazorg grondexploitaties
Nazorg is bedoeld voor de laatste aanpassingen in openbare ruimte van afgesloten grondexploitaties.
33. Afboeking voorbereidingskosten 2019-2022
In 2019 is voor de verduurzaming van de gemeentelijke gebouwen een voorbereidingsbudget beschikbaar gesteld van € 0,5 mln. Van 2019 tot en met 2023 is hierop € 0,302 mln. uitgegeven aan voorbereidings- en advieskosten. De kosten zijn niet toerekenbaar aan de toekomstige verduurzamingsprojecten en moeten daarom worden afgeboekt.
34. Buitengym
In motie 2206-69 is budget opgenomen voor meer buitengymplekken. Er worden in samenspraak met de buurt buitengymlocaties in verschillende wijken gerealiseerd.
35. Voorziening Europatunnel
De uitvoering van urgent groot onderhoud was voorzien in 2024 maar er is, gezien de belangrijke verkeerskundige functie voor gekozen om de constructieve werkzaamheden te combineren met overige groot onderhoud werkzaamheden ( o.a. asfaltering) in 2025. De voorziening valt vrij in 2024.
36. Vrijval voorziening Mandelabrug
Een deel van de voorziening die voor de Mandelabrug was getroffen kan vrijvallen.
Programma 4 Vrije tijd
37. Uitvoeringsagenda Cultuurvisie 2030
In 2021 heeft de gemeenteraad de Cultuurvisie 2030 vastgesteld. Deze visie geeft op hoofdlijnen richting aan het cultuurbeleid in de periode 2022-2030 en bestaat uit acht programmalijnen. In 2023 is gestart met de uitvoering.
38. Herstelregeling cultuur
De coronacrisis heeft een grote impact gehad op de culturele sector. Culturele organisaties hebben waar nodig noodsteun gekregen om de financiële gevolgen van de coronamaatregelen op te vangen.
39. SPUK impuls jongerencultuur
Zoetermeer heeft van het ministerie van OCW een bedrag ontvangen om een impuls te geven aan jongerencultuur. In 2024 zijn acht projecten van kunst- en cultuuraanbieders ondersteund met activiteiten voor jongeren van 14 tot en met 27 jaar. Met deze regeling stimuleert het College cultuurdeelname door jongeren tussen de 14 en 27 jaar.
40. Groen, spelen, leren, netwerkregisseur
Om samen met interne en externe partijen toekomstgericht beleid vanuit GSL te maken, is inzet van een netwerkregisseur GSL nodig. De functie van netwerkregisseur GSL wordt tijdelijk ingezet voor de jaren 2023 tot en met 2025, inclusief werkbudget voor de organisatie van activiteiten.
41. Project toegankelijk maken vastgoed
Openbare gebouwen moeten toegankelijk zijn voor mensen met een handicap of beperking. In het Stadstheater, zwembad De Veur, gymzalen, sportaccommodaties en atelierruimtes worden aanpassingen doorgevoerd.
42. Zoetermeers noodfonds
Op voorstel van de raad is een noodfonds gecreëerd waar sportverenigingen en culturele instellingen een aanvraag voor kunnen indienen als bijdrage in de hogere energielasten.
Programma 5 Veiligheid
43. Extra impuls handhaving
Voor handhaving zijn in het coalitieakkoord, naast structurele middelen, ook tijdelijke middelen voor een extra impuls opgenomen. In de jaren 2023/2025 € 0,6 mln. en in 2026 de helft. Deze extra middelen komen ten laste van Fonds Zoetermeer 2040.
Programma 6 Dienstverlening en participatie
44. Omgevingswet
Op 1 januari 2024 is de Omgevingswet in werking getreden. Hierbij zijn ook de overgangstermijnen opnieuw vastgesteld. De Omgevingsvisie moet uiterlijk 1 januari 2027 voldoen (dit was 2025). Het nieuwe Omgevingsplan moet voor 1 januari 2032 gereed zijn (dit was 2029). De ontwikkeling van de Omgevingswet is nog in beweging.
45. Potje van het college
Op grond van het coalitieakkoord 'Samen doen wat nodig is' is gedurende de collegeperiode € 0,14 mln. per jaar ter beschikking gesteld als werkbudget voor de wijkwethouders en wijkregisseurs om op snelle wijze kleine maar belangrijke zaken op te pakken en op te lossen.
46. Hoger potje van de raad
In het coalitieakkoord 2022-2026 is opnieuw een zogenaamd potje van de raad opgenomen en het bedrag is voor deze periode verhoogd.
Programma 7 Inrichting van de stad
47. Nachtbus
In het begrotingsdebat in 2023 heeft de raad besloten tot het beschikbaar stellen van een budget om een nachtbus te kunnen laten rijden tussen Den Haag en Zoetermeer ter overbrugging tot de bus in de reguliere dienstregeling van de HTM opgenomen wordt.
48. Afboeking voorbereidingskosten Entree
Vanaf 2021 zijn er voorbereidingskosten gemaakt voor de planvorming van de Entree. Door diverse ontwikkelingen is dit project in 2023 on hold gezet en zijn afgesloten overeenkomsten vervallen. Er moesten nieuwe onderhandelingen worden gevoerd waaruit bleek dat de gemaakte kosten niet konden worden verhaald. In de jaarstukken van 2023 was dit als een risico opgenomen. In en raadsmemo van 20 februari 2025 is de raad over de afboeking ten laste van 2024 geïnformeerd.
49. Grondzaken
De in dit programma geraamde incidentele baten en lasten betreffen de geraamde kosten en opbrengsten in de grondexploitaties. Alhoewel de projecten een meerjarig karakter hebben, worden de in de begroting opgenomen baten en lasten toch als incidenteel beschouwd.
50. Binnenstad
Ten behoeve van de vernieuwing van de stad in onder andere de Binnenstad is een programma opgezet. Het programma omvat diverse deelprojecten op het gebied van woningbouw, mobiliteit en de aanleg van Centraal Park. De middelen komen uit de Reserve Zoetermeer 2040.
51. Schaalsprong
De Schaalsprong bestaat uit veel met elkaar samenhangende deelprojecten waaronder woningbouw, wijkverkenningen en gebiedsontwikkelingen. Daarvoor zijn middelen gereserveerd in de Reserve Zoetermeer 2040. Elk jaar worden de plannen geactualiseerd en via raadsbesluiten aan de raad voorgelegd.
52. Project Snowworld, haalbaarheidsfase
Voor het doorlopen van de haalbaarheidsfase van het project 'SnowWorld uitbreiding en modernisering' is in 2023 een budget van € 250.000 beschikbaar gesteld. Een deel van de kosten is in 2024 gemaakt. De kosten zijn verhaalbaar.
53. Nieuwe initiatieven
Met het raadsmemo van 20 december 2022 over de prioritering van projecten is aangegeven dat er niet voldoende capaciteit is om de huidige projecten uit te voeren en er slechts beperkt capaciteit beschikbaar is om nieuwe initiatieven op te pakken. In afwachting van de beschikbare capaciteit zijn in 2024 beperkt nieuwe initiatieven opgestart. Er is onderzoek verricht en er zijn maatregelen genomen om de doorlooptijd voor een snelle doorstart weg te nemen. Daarmee wordt her proces effectiever en wordt capaciteit vrijgespeeld om nieuwe initiatieven op te pakken en daarmee de woningbouw te versnellen.
54. Binnengebied Palenstein
Een gedeelte van het openbaar gebied van Palenstein is onderdeel van de herstructurering Palenstein. In het binnengebied ontwikkelt Vidomes een bouwplan. Er zijn afspraken gemaakt dat de gemeente het binnengebied bouwrijp en woonrijp zal maken. De kosten van de herinrichting zijn voor rekening van Vidomes.
55. Woningbouw als aanjager
Het programma Woningbouw als aanjager is onderdeel van de Strategische agenda Zoetermeer en heeft twee hoofdoelstellingen: 1. Voldoen aan de grote vraag naar woningen en 2. Een bijdrage leveren aan een sociaaleconomisch krachtigere stad. Het programma is in 2024 opgestart.
56. Woningbouwsubsidies
Om de woningbouw te stimuleren is in de Programmabegroting voor drie projecten een budget opgenomen met dekking vanuit een subsidie van de provincie. Het gaat om Engelandlaan 140, ’t Seghe Waert en Palenstein.
57. Gebiedsprogramma wijkontwikkeling Meerzicht
In de Visie Zoetermeer 2040 is aangegeven dat de focus gelegd wordt op de wijken die kwetsbaar zijn. Meerzicht is de eerste woonwijk die langs de lijnen van Zoetermeer 2040 wordt aangepakt. In 2024 is het programma aangevuld met meer inzet voor het opknappen van het winkelcentrum ‘Hart van Meerzicht’ en uitbreiding van het participatieproces. De middelen worden gedekt vanuit de reserve Fonds Zoetermeer 2040.
58. Wijkaanpak Buytenwegh
Onderdeel van het coalitieakkoord is de aanpak van kwetsbare wijken, waaronder Buytenwegh. In 2024 is de wijkverkenning van Buytenwegh uitgevoerd. De uitkomsten van de onderzoeken en de inbreng van inwoners is gestart in december en loopt door in 2025. De uitgaven worden gedekt uit de Reserve Fonds Zoetermeer 2040.
59. Gebiedsvisie Vernèdepark en Paltelaan
In de visie Zoetermeer 2040 is het toekomstbeeld van Zoetermeer ‘Stad in en tussen de parken’. De raad heeft het college opdracht gegeven om voor het Vernèdepark en de omgeving Paltelaan een integrale gebiedsvisie op te stellen en daar voor twee jaar budget beschikbaar gesteld. De kosten worden gedekt uit de Reserve Fonds Zoetermeer 2040.
60. Verkoop hoeve Voorweg 55
In december 2022 heeft het college besloten om de hoeve Voorweg 155 te verkopen. De netto opbrengst is gestort in de Vrij inzetbare reserve. Dit is gemeld in het Eerste Tussenbericht 2024.
61. GR Bedrijvenschap Hoefweg
In juli 2024 heeft het algemeen bestuur van de gemeenschappelijke regeling het liquidatieplan van de GR vastgesteld. Bij opheffing van de regeling wordt een verdeling van 50%-50% aan de deelnemers van de regeling aangehouden. De resterende gronden van GR Bedrijvenschap Hoefweg zijn overgedragen aan de GR Bleizo. Dit verkoopopbrengst is in de reserves gestort.
Overzicht Overhead
62. Subsidieverwerving
Er is budget in 2024 en 2025 beschikbaar gesteld is om het aanvragen van subsidies te centraliseren en te professionaliseren en het maximale uit de subsidiemogelijkheden te halen door het inschakelen van een subsidieadviesbureau.
63. Stadhuis-Forum
Uit een evaluatie onder de verschillende groepen gebruikers is gebleken dat het Stadhuis-Forum op onderdelen niet goed functioneert. De raad heeft budget toegekend in 2024 en 2025 voor aanpassingen.
64. Traineeprogramma
In oktober 2022 heeft het college in een memo aan de raad aangegeven dat het college een tweejarig traineeprogramma voor maximaal acht trainees wil ontwikkelen. Het traineeprogramma Zoetermeer is in 2023 uitgewerkt en volgens planning begin januari 2024 van start gegaan.
65. Reiskostenregeling
Er is nieuw beleid vastgesteld voor de reiskostenvergoeding. Door de financiële situatie is slechts voor twee jaar budget beschikbaar gesteld.
66. Burgerberaad afvalbeleid
In het coalitieakkoord is budget gereserveerd voor de start van een inwonersberaad. Met dit inwonersberaad worden inwoners betrokken bij de plannen voor afvalinzameling. Zij krijgen zo de kans om de politiek te adviseren.
67. Fietsenstalling
De raad heeft besloten tot een herinrichting van Markt 10. Onderdeel daarvan is de fietsenstalling van het personeel. De huidige fietsenstalling wordt gesloopt. Dit leidt tot een extra afschrijvingslast in 2024.
Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien
Bestuurlijke afspraken laaggeletterdheid
Zie 1.
68. Opbrengst OZB (waardeontwikkeling)
Bij het bepalen van de tarieven voor de OZB wordt rekening gehouden met de verwachte waardestijging. Bij een waardestijging wordt het tarief verlaagd en andersom. In 2023 bleken de waardestijgingen fors hoger dan waarbij de tariefstelling mee gerekend was. De te hoge tarieven van 2023 zijn gecompenseerd door een incidentele extra verlaging van de tarieven in 2024.