1. Afvalinzameling
Lasten
Op het onderdeel 'afvalstromen' is een voordeel van € 0,3 mln. Dit voordeel komt door:
- De hoeveelheid grofvuil is lager dan begroot (voordeel € 0,06 mln.);
- Bij het B-hout (bewerkt hout) krijgen we nu een vergoeding per ton in plaats van te betalen voor verwerkingskosten. Dit komt door de grote vraag naar hout voor biomassacentrales.
- Ten opzichte van de begroting halen we minder matrassen op, daardoor betalen we minder aan verwerkingskosten (voordeel € 0,06mln.).
Op 'voertuigen' is een voordeel van € 0,4 mln. Het budget dat gereserveerd is voor het vervangen van voertuigen is niet gebruikt omdat de voertuigen langer meegaan (voordeel € 0,57 mln.). Wel zijn er daardoor hogere onderhoudskosten (nadeel € 0,18 mln.).
Door de stijging van de lonen (CAO 2023) zijn de loonkosten bij de afvalinzameling € 0,24 mln. hoger dan geraamd. Hier tegenover staat een reservering opgenomen op OAD.
De totale omvang van het budget voor de afvalinzameling aan de lastenkant is € 12,9 mln., het te verwachten voordeel is per saldo € 0,73 mln.
Baten
De vergoeding die gemeenten ontvangen voor de inzameling van oud papier en karton is fors verlaagd. Dit komt door een mindere vraag naar oud papier en karton. Het nadeel is € 0,2 mln.
De totale omvang van het budget voor de afvalinzameling aan de batenkant is € 19,5 mln., het te verwachten nadeel is € 0,2 mln.
2. Warmte-Koude opslag Palenstein
In het kader van het landelijke Programma Aardgasvrije wijken (PAW) is aan de gemeente een bedrag van € 6,5 mln. voor de aanleg van een WKO-net in Palenstein beschikbaar gesteld. Voor 2023 is hiervoor ca. € 1,1 mln. begroot. Door verslechterde marktomstandigheden is de aanbesteding mislukt en is de gunning niet doorgegaan. Daarnaast is als gevolg van het Ancatus-arrest het risico ontstaan dat de verhuurder de kapitaals- en onderhoudskosten van de nieuwe verwarmingsinstallaties niet mag doorberekenen. Dit is wel een uitgangspunt van het project in Palenstein. De rechterlijke uitspraak vormt voor deelnemer woningcorporatie Stedelink aanleiding het project te pauzeren totdat hiervoor een oplossing is gevonden. De geplande nieuwbouw van De Goede Woning kan daar waarschijnlijk niet op wachten. Er moet rekening mee worden gehouden dat daarvoor nu een alternatieve aardgasvrije warmtevoorziening wordt gerealiseerd. De betrokken gebouweigenaren besloten in de Stuurgroep Zoetermeer Aardgasvrij van 12 mei 2023 de voorbereiding van de aanbesteding WKO met 1 à 2 jaar uit te stellen totdat voldoende perspectief ontstaat op een kansrijke doorstart. Dit geeft voor de begroting een voordeel van ca. € 1,1 mln. (inclusief prijscompensatie). Tegenover de lagere kosten staat een lagere onttrekking uit de brede bestemmingsreserve van € 1 mln.
3. Duurzaamheidsfonds
De komende jaren is € 7,5 mln. vrijgemaakt ten behoeve van de bevordering van energiebesparing, het aardgasvrij maken en de opwek van duurzame energie. Hieraan wordt in 2023 € 2,5 mln. toegevoegd (zie ook besluitvorming technische wijziging). Voor het jaar 2023 is € 2,2 mln. beschikbaar gesteld. De besteding van dit budget is om de volgende redenen vertraagd:
- criteria besteding duurzaamheidsfonds
- capaciteit
- subsidieregeling
- inventarisatie vastgoed
Op verzoek van de raad zijn in 2023 criteria ontwikkeld en vastgesteld voor de besteding van het fonds. De ambtelijke inzet (overleg, aanvragen) is in de eerste helft van 2023 vooral ingezet op het volledig benutten van de rijkssubsidieregelingen, zoals de ‘Specifieke uitkering Lokale Aanpak Isolatie, de energiearmoede en de Tijdelijke regeling capaciteit decentrale overheden voor klimaat- en energiebeleid. Met de laatste regeling wordt de capaciteit ook vergroot. Daarnaast is een subsidieregeling vastgesteld voor de aanwending van het duurzaamheidsfonds. Een deel van het gereserveerde budget is bestemd voor de verduurzaming van het eigen maatschappelijk vastgoed. Voor de aanwending hiervan vindt een inventarisatie plaats waarna er keuzes zullen worden gemaakt welke panden het eerst aangepakt zullen worden. De afronding is voorzien in 2024.
Om deze redenen zijn de uitgaven beperkt en wordt voor 2023 een voordeel verwacht van € 2 mln. Tegenover de lagere kosten staat een lagere onttrekking duurzaamheidsfonds.
4. Klimaatmiddelen
Op 17 februari 2020 heeft de raad het voorstel actualisatie van het programma Duurzaam en Groen vastgesteld. Onderdeel van dit voorstel is het beschikbaar stellen van (rijks)budget voor de organisatie van een ondersteuningsaanbod voor particuliere huiseigenaren. Het budget 2023 van € 0,26 mln. wordt meegenomen naar 2024 ter compensatie van het in de Perspectiefnota 2024 opgenomen voorstel om in 2024 eenmalig het gemeentelijk budget duurzaam € 0,5 mln. in te leveren ter dekking van overige uitgaven. Dit levert voor 2023 een voordeel op van € 0,26 mln. Tegenover de lagere kosten staat lagere onttrekking uit de brede bestemmingsreserve voor hetzelfde bedrag.
5. Noodfonds
Voor compensatie van de in 2022 snel gestegen energieprijzen en de hiermee oplopende inflatie is voor inwoners, bedrijven, verenigingen en maatschappelijke organisaties een tijdelijk noodfonds van € 2 miljoen gevormd. Hiervan is € 0,2 mln. beschikbaar gesteld voor bedrijven en ondernemers. Daarnaast is via de gemeentelijke website kenbaar gemaakt dat er vanuit de rijksoverheid maatregelen zijn getroffen, zoals de Tegemoetkoming Energiekosten (TEK)-regeling en het prijsplafond voor energie voor alle kleinverbruikers. Tot op heden zijn er vanuit bedrijven en ondernemers geen dringende signalen ontvangen over eventuele negatieve gevolgen van de energiecrisis en zijn er geen aanvragen ontvangen voor de stimuleringsregeling. Om deze reden worden er voor 2023 geen uitgaven verwacht en zal een voordeel ontstaan van € 0,2 mln. Hier staat een even hoog nadeel onttrekking reserve tegenover.
6. Regeling aanpak energiearmoede
Het rijk heeft middelen beschikbaar gesteld om energiearmoede tegen te gaan. De middelen worden gericht ingezet om huishoudens in een kwetsbare positie vanwege de gestegen energielasten te ondersteunen bij het nemen van maatregelen om de energierekening te verlagen. In 2023 is hiervoor € 2,4 mln. beschikbaar. In 2022 en de eerste helft van 2023 lag de focus op fixers maar daarna op grotere isolatiemaatregelen. Dit wordt verstrekt aan woningcorporaties en huiseigenaren. De uitvoering is vertraagd door:
• Het maken van regeling
• De uitvoering van een aanbesteding
• Inschrijving huiseigenaren
• De toewijzing van projecten aan woningbouwcorporaties
Omdat woningcorporaties in verband met marktverstoring niet voor elke bezitting subsidie mag krijgen, moet daar een regeling voor worden opgezet. Voor het deel dat we willen besteden aan de woningeigenaren moet een aanbesteding gedaan worden. Voor de uitwerking van beide zaken is tijd nodig om dit te organiseren. Daarna moet met de woningcorporaties worden afgestemd voor welke projecten het budget wordt ingezet en moeten huiseigenaren inschrijven op regeling zodat de toewijzing kan plaatsvinden. Dit geeft voor 2023 een voordeel van € 2 mln. Hier staat een lagere subsidie tegenover voor hetzelfde bedrag. Verwacht wordt dat de uitvoering deels in 2024 en deels in 2025 zal plaatsvinden. De subsidievoorwaarden laten dit ook toe.
7. Groenprojecten
Voor Groenprojecten is een budget van € 0,5 mln. beschikbaar. In de eerste helft van het jaar lag de focus op de afronding van lopende projecten. Voor de nieuwe projectenreeks is het project “koers voor de buitenruimte” gestart waarin ook aansluiting wordt gezocht met de ruimtelijke strategie. Voor 2023 wordt een voordeel verwacht van € 0,2 mln. Dit wordt veroorzaakt door een tijdelijk capaciteitsprobleem in de uitvoering. Daarnaast is ook de uitvoering van het project aan de Zoetermeerse Plas (daar wordt een ijzerhoudend zandfilter langs gelegd om blauwalg te voorkomen) vertraagd naar 2024. De gemeente werkt hiervoor samen met het Hoogheemraadschap.
8. Ecologie
Door de toenemende vraag om advies en ondersteuning vanuit het taakveld ecologie is de capaciteit verdubbeld van 1 naar 2 fte. Door de situatie op de arbeidsmarkt wordt deze uitbreiding ingevuld met inhuur. Doordat zowel het verschil in uurtarief alsmede niet alle advieskosten (uren) aan de vragende onderdelen kunnen worden doorbelast is er een nadeel van € 0,1mln. Hier tegenover staat een reservering opgenomen op OAD.
9. Personeelskosten openbare ruimte
Als gevolg van de hoeveelheid nog uit te voeren werkzaamheden, de openstaande vacatures en de krapte op de arbeidsmarkt van de civiele techniek is het noodzakelijk om tot tijdelijke inhuur van personeel over te gaan. De hogere kosten van de inhuur kunnen niet geheel binnen de beschikbare budgetten worden opgevangen. In 2023 wordt een nadeel verwacht van € 0,4 mln.
10. Aanleg kabels en leidingen
Voor het graven in de openbare ruimte wordt een herstelvergoeding bij netbeheerders in rekening gebracht. Door een toename van het aantal opbrekingen wordt dit jaar een extra inkomst van € 0,6 mln. verwacht. Deze inkomsten zullen worden aangewend voor herstelwerkzaamheden van de verharding en bedragen naar verwachting € 0,6 mln. Het is de verwachting dat dit tot 2026 doorloopt.
11. Calamiteiten riolering
Bij de nieuwe aanbesteding van “klein dagelijks onderhoud en calamiteiten riolering” zijn de kosten hoger dan het beschikbare budget. Ook is gebleken dat er meer incidenten zijn dan voorgaande jaren. Hierdoor wordt dit jaar een overschrijding verwacht van € 0,2 mln. De oorzaak van de toename van het aantal incidenten wordt onderzocht.
12. Horeca aansluiting Nieuwe Driemanspolder
Bij de aanleg van de Nieuwe Driemanspolder is er een inkomst ontvangen voor de aanleg van kabels en leidingen naar een beoogde horeca locatie en botenverhuur. Deze vooruitontvangen inkomst is bij de jaarrekening 2022 ten onrechte vrijgevallen en wordt hiermee weer opgevoerd. Het eenmalige nadeel bedraagt € 0,1 mln.
13. Inkomsten rioolheffing
De begrote opbrengsten voor rioolheffingen zijn € 7,8 mln. Door een toename van het aantal woningen en een hogere WOZ-waarde is er een eenmalig voordeel van € 0,1 mln. Bij het opstellen van de rioolheffing 2024 wordt rekening gehouden met de geactualiseerde gegevens.
14. Gronddepot Nieuwe Driemanspolder
Voor de afvoer van grond naar het gronddepot in de Nieuwe Driemanspolder is € 0,53 mln. aan baten en lasten begroot. Door vertraging in projecten is de toelevering van grond achtergebleven, waardoor er minder inkomsten en uitgaven zijn. Dit geeft aan de batenkant een nadeel van € 0,48 mln. en aan de lastenkant een voordeel van € 0,48 mln.
De verwachting was dat het gronddepot in 2023 kon worden afgesloten. Door de vertraging in de projecten zijn werkzaamheden verschoven. Hierdoor worden er nog werken in 2024 en 2025 verwacht. Jaarlijks wordt € 0,1 mln. aan baten en € 0,1 aan lasten verwacht.
15. Betaald parkeren
In het TB1 is een incidentele opbrengstverhoging van € 0,15 mln. voor de jaren 2023 en 2024 gemeld. Deze incidentele opbrengst was verwacht doordat de locatie Markt langer beschikbaar blijft door de vertraging van het project Markt 10. Deze incidentele opbrengstverhoging wordt niet behaald. De begrote opbrengsten zijn vanaf 2023 € 2 mln. Dit is een aanvullend nadeel van € 0,15 mln. voor de jaren 2023 en 2024.
Hier tegenover staan lagere beheerkosten. Dit geef een eenmalig voordeel van € 0,16 mln.
16. Begraven
De opbrengsten op de exploitatie begraafplaatsen zijn begroot op € 0,54 mln. We verwachten een incidenteel voordeel van € 0,15 mln. wat onder andere komt door een toename in grafreserveringen.
17. Kunstwerken
In de tunnelbak Europaweg heeft in 2023 een calamiteit plaatsgevonden. De hierbij behorende herstelkosten van de afwateringsroosters in de zijn € 0,36 mln. Uit de constructieve inspecties is vastgesteld dat op korte termijn extra onvoorzien groot onderhoud benodigd is aan de tunnelbank de verwachte kosten zijn € 1,15 mln. de verwachte uitvoering is in 2024. Dit geeft een eenmalig nadeel € 1,5 mln.
De kosten van de werkzaamheden bij de Wethouder Jennétunnel waren voor een bedrag € 0,46 mln. (incl. 15 % VTA) begroot als investeringskosten. De uit te voeren werkzaamheden worden aangemerkt als grootonderhoud en gaan naar verwachting € 1,15 mln. kosten (incl. 15 % VTA). De kosten zijn hoger uitgevallen dan begroot doordat bij de begroting met een standaard eenheidsprijs van kunstwerken is gerekend, waardoor de kosten van een aantal elementen niet of met een te laag bedrag zijn berekend. Het gaat hier dan onder andere over de vervanging van de trappen, de grootschalige inzet van verkeersregelaars en onvoorziene werkzaamheden. Dit geeft een eenmalig nadeel van € 1,15 mln. in de exploitatie daar tegenover staat een eenmalig voordeel van € 0,46 mln. bij investeringen.
18. Mandelabrug
In de jaarrekening 2022 is voor de kosten van de afsluiting en ontmanteling van de Nelson Mandelabrug een voorziening gevormd. Er zullen nog jaarlijkse kosten zijn voor onder andere de huur van de tijdelijke brug en bijbehorende onderhoudskosten totdat er een nieuwe oplossing is. Om de voorziening toereikend te maken wordt deze met € 0,26 mln. verhoogd van € 6,01 mln. naar € 6,27 mln.
19. Portalen t.b.v. verkeersregelinstallaties en bewegwijzering
In verband met een calamiteit is een portaal verwijderd. Deze moet versneld vervangen worden waarvoor een incidenteel budget van € 0,2 mln. beschikbaar is gesteld. Door een vertraging in levertijden is de verwachting dat de plaatsing van het nieuwe portaal niet meer in 2023 uitgevoerd gaat worden. Het eenmalige voordeel bedraagt € 0,2 mln. en zal met een budgetoverheveling naar 2024 worden overgezet.
20. Buitengym
Voor het realiseren van twee buitengymlocaties is in 2023 een incidenteel bedrag van € 0,12 mln. beschikbaar gesteld. In 2023 wordt één locatie gerealiseerd. Door o.a. participatie- en capaciteitsproblematiek is er nog geen tweede uitvoeringslocatie beschikbaar. Het eenmalige voordeel bedraagt € 0,06 mln. en zal door een budgetoverheveling naar 2024 worden overgezet.
21. Verkeersregelinstallaties (VRI’s) Afrikaweg
Voor het plaatsen van VRI’s aan de Afrikaweg is een bijdrage vanuit het rijk toegezegd. Deze bijdrage van € 0,14 mln. wordt ingezet om de extra kosten bij deze VRI’s te kunnen dekken.
22. Kapitaallasten
De werkelijke kapitaallasten zijn lager dan begroot doordat de investeringen van voorgaande jaren in Groot Onderhoud in Wegen, Kunstwerken en Waterbouwkundige voorzieningen zijn vertraagd. In 2023 levert dit een voordeel op van € 0,3 mln. Dit voordeel heeft een doorwerking in 2024 en verder.
23. Groot onderhoud Openbare Ruimte bovengronds
De begroting voor groot onderhoud en vervanging in de openbare ruimte is gebaseerd op een theoretische levensduur van kapitaalgoederen. Hierbij is sprake van een verwachting over de ontwikkelingen van de staat van kapitaalgoederen. De werkelijke staat van kapitaalgoederen, vastgesteld bij inspecties, kan om verschillende redenen afwijken van deze verwachte staat. Bij afwijkingen tussen de verwachte en de werkelijke staat loopt begroting en realisatie uiteen. Voor het groot onderhoud is voor de jaarschijf 2023 een bedrag van € 12,5 mln. beschikbaar gesteld. De geplande programma’s, inclusief verschuivingen tussen de jaren, worden uitgevoerd voor een bedrag van € 13,7 mln. Dit is een nadeel van € 1,2 mln. en wordt onttrokken uit de egalisatiereserve.
24. Berkelseweg saneringskosten bodem
Bij de uitvoering van het investeringsproject Berkelseweg fase 1 is bodemverontreiniging aangetroffen. De saneringskosten mogen conform de regelgeving niet als investering worden aangemerkt. Zodra de financiële afwikkeling van het project is afgerond worden de saneringskosten deze naar de exploitatie geboekt. Deze kosten zijn een eenmalig nadeel.