1. Onderwijshuisvesting: Alfrink College
In 2017-2018 is het Alfrink College aan de Werflaan 45 in opdracht en onder begeleiding van de gemeente gerenoveerd. De afgelopen maanden is duidelijk geworden dat de beplating niet goed bevestigd is en loskomt van de gevel. Het gevaar van afvallende gevelplaten is reëel en het schoolbestuur heeft maatregelen genomen o.a. door het ondergelegen atrium af te sluiten voor de leerlingen.
De vervangingswerkzaamheden zijn eind juni jl. gestart. De totale kosten van dit werk zijn € 0,3 mln. Met dit werk en deze kosten is geen rekening gehouden in de begroting van onderwijshuisvesting en dit zal dus leiden tot een overschrijding.
2. Onderwijsachterstandenbeleid, gemeentelijk deel
Op het budget 2023 Onderwijsachterstandenbeleid (onderdeel peuteropvang) van € 0,7 mln. wordt een voordeel van € 0,1 mln. verwacht. Per 2020 is het beleid voor gesubsidieerde peuteropvang gewijzigd. De financiële effecten van deze beleidswijziging op de lange termijn zijn nog niet bekend. Er is nog geen stabiele situatie ontstaan, omdat de afgelopen twee coronajaren hun invloed hebben gehad op de afname van het peuteraanbod. De verwachting is dat er dit jaar minder subsidie nodig is dan vooraf ingeschat was.
3. Onderwijsachterstandenbeleid, wettelijk deel
Het voordeel van € 1,5 mln. bestaat uit twee bestanddelen: een voordeel van € 0,6 mln. op het budget 2023 en een correctie van € 0,85 mln. op een melding TB1 2023 inzake het vrijvallen van een balanspost Vooruitontvangen bedragen.
Op het budget 2023 van ongeveer € 5,2 mln. wordt een onderschrijding verwacht van € 0,6 mln. De wettelijke taken en het aanvullende gemeentelijk beleid worden conform planning uitgevoerd. De niet bestede middelen blijven bestemd voor de taak waarvoor ze beschikbaar zijn gesteld en zullen aan het budget voor 2024 worden toegevoegd. De afwijkingen van de lasten (uitvoering beleid) en de baten (rijksbijdrage) zijn per saldo budgettair neutraal.
In TB 1 is gemeld dat een balanspost Vooruitontvangen van € 0,85 mln. vrijvalt ten gunste van het budget 2023. Dat is ten onrechte. Het bedrag heeft betrekking op de middelen die in 2022 niet zijn besteed. Het bedrag moet op de balans blijven staan in afwachting van een afrekening met het rijk van de rijksbijdragen voor de kalenderjaren 2019 tot en met 2022. De melding van TB 1 wordt hierbij gecorrigeerd.
4. Laaggeletterdheid / Wet Educatie en Beroepsonderwijs
Zoetermeer ontvangt middelen van het Rijk voor het uitvoeren van de Wet Educatie en Beroepsonderwijs (WEB) als contactgemeente voor de regio. Er is voor 2023 een totaal WEB-budget van € 1,5 mln. beschikbaar. Vanuit 2022 is een bedrag van € 0,6 mln. meegenomen naar 2023 (gemeld bij Tussenbericht 1 2023), waardoor er in 2023 in totaal afgerond € 2,1 mln. regionaal te besteden is.
Het 'meeneem-deel' 2022 is relatief omvangrijk, door:
a. de ruimere meeneemregelingen in de coronajaren, waardoor er meer middelen doorgeschoven mochten worden,
b. het niet doorgaan van educatietrajecten door COVID-19 en
c. een opstartfase na de aanbesteding.
Het budget 2023 van circa € 2,1 mln. zal naar verwachting voor een bedrag van € 0,8 mln. worden onderschreden. Voor het derde en vierde kwartaal 2023 zijn aanvullende educatietrajecten opgestart. Het verwachte saldo kan daardoor anders uitvallen. Middelen die in 2023 niet worden besteed, mogen tot een door het Rijk bepaald maximum besteed worden in het volgende begrotingsjaar.
5. Subsidie Arbeidstoeleiding Pro-vso
De subsidie is bedoeld om arbeidstoeleiding en een duurzame werkplek voor vso-leerlingen te ondersteunen. Voor dit project ontvangt de gemeente een ESF-subsidie namelijk € 0,3 mln. Deze subsidie wordt verstrekt aan de scholen en daarmee is er ook voor € 0,3 mln. aan kosten opgenomen.
6. Subsidie re-integratie en arbeidsinpassing AMR-ZHC
Vanuit Coronacrisisherstelfonds REACT-EU is er ESF-subsidie beschikbaar gesteld. Dit is aangewend om de brede kwetsbare ESF-doelgroep uitkeringsgerechtigden -waaronder ook jongeren < 28 jaar, arbeid belemmerden en vreemdelingen/statushouders- binnen de context van COVID-19 te bereiken en stapsgewijs toe te leiden naar arbeidsparticipatie/betaald werk.
De ESF REACT-EU-subsidies zijn aangevraagd voor re-integratiedienstverlening/ casemanagement en plaatsingssubsidies. De totale declarabele kosten voor de gemeente Zoetermeer bedroegen € 1,5 mln. De subsidie die ontvangen is voor de hele arbeidsmarktregio waarvoor Zoetermeer de ESF-coördinatie doet bedraagt € 2,2 mln. Na aftrek van de subsidies voor andere gemeenten en gemaakte kosten resulteert per saldo een voordeel van € 0,8 mln. voor de gemeente. Dit eenmalige voordeel ontstaat omdat de kosten voor casemanagement al zijn opgenomen in de reguliere begroting, terwijl geen rekening is gehouden met de te ontvangen ESF-subsidie, vanwege de onzekerheid.
7. Strategie werklocaties
In de programmabegroting is € 0,13 beschikbaar gesteld voor de uitwerking van de strategie werklocaties. Het budget voor de uitwerking van de strategie werklocaties wordt gebruikt voor het opstellen van gebiedsvisies a) de noordelijke bedrijventerreinen € 30.000 en b) de kantorenzone langs de A12 € 0,1 mln. met aandacht voor het beter benutten ervan. In 2023 stond als uitwerking van deze strategie het opstellen van een gebiedsvisie gemengd zakendistrict A12 zone gepland. De op te stellen gebiedsvisie voor de kantorenzone langs de A12 kan in verband capaciteitsgebrek net als in 2022 nog niet volledig worden opgestart. De verwachte onderschrijding bedraagt € 0,1 mln. Hier staat een lagere onttrekking aan de Reserve Investeringsfonds tegenover.
8. Economie
De gemeente heeft functionarissen in dienst voor de uitvoering van het gemeentelijke beleid economie. Het budget hiervoor bedraagt € 1 mln. Door openstaande vacatures, mede veroorzaakt doordat functionarissen van economie worden ingezet voor andere dossiers, is extern personeel aangetrokken. Het extern personeel is duurder dan het eigen personeel. Dit veroorzaakt samen met de niet volledig voorziene cao-loonstijging een nadeel van € 0,15 mln. Hiertegenover staat een reservering op OAD opgenomen.
9. Arbeidsmarktregio
De gemeente Zoetermeer ontvangt en beheert als centrumgemeente van de arbeidsmarktregio Zuid-Holland Centraal de middelen voor de regio. De besteding van deze middelen wordt bepaald in overleg met de regionale partners en vastgelegd in het jaarlijks op te stellen Uitvoeringsplan ZHC. De kosten van de afgesproken activiteiten vallen op 3 posten lager uit dan ingeschat:
- Regiogelden (€ 0,2 mln. voordeel): deze middelen ontvangt de regio met als doel om de regionale samenwerking te verstevigen. Vooraf was rekening gehouden met het inzetten van extra personeel om in te zetten op regionale projecten. Het werven van medewerkers duurt langer dan gedacht waardoor minder personeelsinzet is in 2023 dan vooraf ingeschat.
- Perspectief op werk/Dichterbij dan je denkt (€ 0,4 mln. voordeel): In 2022 zijn incidentele middelen beschikbaar gesteld door het Rijk om in te zetten voor de krapte op de arbeidsmarkt. Besloten is om deze middelen in te zetten voor uitbreiding van dienstverlening van matchmakers, het Leerwerkloket en Praktijkleren. Ook hier duurt de werving van nieuwe medewerkers langer dan gedacht waardoor minder personeelsinzet is in 2023 dan vooraf ingeschat. In 2021 is regionaal geld toegevoegd aan de brede bestemmingsreserve. Om deze middelen beschikbaar te stellen aan de regio moeten deze ‘onttrokken’ worden uit de bestemmingsreserve. Er was rekening gehouden met een bedrag van €1 mln. maar bij de jaarrekening 2021 kwam dit bedrag uit op € 0,6 mln. Er is dus een bedrag van € 0,4 mln. in de reserve achtergebleven. Dit laatste bedrag is nu toegevoegd aan de regionale middelen waardoor er extra ruimte is ontstaan voor initiatieven in de regio. Hierdoor ontstaat nu incidenteel een voordeel van € 0,4 mln.
- Steun- en herstelpakket (€ 1,45 mln. voordeel): voor de aanpak jeugdwerkloosheid heeft het Rijk in 2020 en 2021 middelen beschikbaar gesteld vanuit het steun- en herstelpakket omdat de verwachting was dat de jeugdwerkloosheid sterk zou stijgen. De arbeidsmarkt is echter in korte tijd snel veranderd, waardoor er minder jongeren werkloos zijn geraakt dan verwacht. Besloten is om deze middelen de komende vier jaar in te zetten voor de uitbreiding van de capaciteit van de Leerwerkmakelaars.
Omdat deze middelen van de regio zijn (en daarmee dus niet vrij besteedbaar), zal bij de jaarrekening worden voorgesteld om het budget over te hevelen naar volgend jaar.
10. Regionaal mobiliteitsteam
Het Regionaal Mobiliteitsteam Zuid-Holland Centraal (RMT ZHC) helpt werkzoekenden, werknemers en ondernemers met onder andere kosteloze (om)scholing en begeleiding. Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft hiervoor geld beschikbaar gesteld, namelijk € 0,3 mln. Hier tegenover staan ook kosten voor hetzelfde bedrag.
11. Wet Inburgering
De wet inburgering 2021 heeft in Zoetermeer een nieuw hoofdstuk ingeluid in het streven naar een inclusieve en harmonieuze samenleving. Met een duidelijke focus op participatie, taalverwerving en maatschappelijke betrokkenheid, heeft de gemeente Zoetermeer zich toegewijd aan het ondersteunen van nieuwkomers bij hun integratieproces. Zoetermeer hecht er belang aan om nieuwkomers te voorzien van de juiste instrumenten en hulpmiddelen om niet alleen de Nederlandse taal te leren, maar ook essentiële vaardigheden te ontwikkelen die nodig zijn om vol vertrouwen deel te nemen aan het arbeidsproces en de gemeenschap. Hiervoor ontvangen wij via een Specifieke Uitkering van het Ministerie van SZW-middelen voor de bekostiging van inburgeringsvoorzieningen. De uitkering is nu voorlopig vastgesteld en wordt na afloop van 2023 definitief vastgesteld als bekend is hoeveel asielstatushouders, gezins- en overige migranten in de gemeente werkelijk gevestigd zijn. De lasten worden ingeschat op € 0,7 mln. De (werkelijke) kosten worden via de specifieke uitkering volledig vergoed door het rijk.
12. Aanpak energiearmoede - Energietoeslag
Als gevolg van de sterk stijgende energieprijzen is er aanleiding om de huishoudens met lagere inkomens te ondersteunen in hun koopkracht. Het kabinet heeft als prioriteit om mensen met een laag inkomen te ondersteunen bij het voldoen van de energierekening. Hiervoor is onder andere de Wetswijziging eenmalige energietoeslag 2022 tot stand gekomen. De energietoeslag bedroeg voor het jaar 2022 € 1300 voor mensen die leven van 120% van het sociaal minimum of minder. Het kabinet heeft in september 2022 besloten om in 2023 nogmaals € 1300 aan deze doelgroep uit te keren. Om huishoudens in 2023 nog beter te ondersteunen, biedt het kabinet gemeenten de mogelijkheid om € 500 hiervan al in 2022 uit te keren. Gemeenten hebben onder deze wetgeving de tijd om de toeslag tot 1 juli 2023 uit te keren. Zoetermeer heeft begin 2023 dit bedrag uitgekeerd. Voor Zoetermeer gaat het om ongeveer € 3,3 mln. aan tegemoetkoming aan huishoudens en ongeveer €0,2 mln. aan uitvoeringskosten.
13. Bijstandslasten/BUIG
De ontwikkeling van de bijstandsaantallen is nadeliger (0,8%) dan de inschatting gemaakt bij de Perspectiefnota/TB1, wat een nadeel oplevert van ca. € 0,4 mln. De reden hiervan is een hogere instroom, de toename wordt met name veroorzaakt door meer immigranten. De Rijksvergoeding voor de bijstandslasten komt naar verwachting € 0,2 mln. lager (0,5%) uit dan verwerkt in TB1. Het totale nadeel ten opzichte van TB1 is € 0,6 mln.
14. Toeslagenaffaire
Het Rijk heeft de gemeente gevraagd te ondersteunen bij zijn maatregelen in het kader van de kinderopvangtoeslag. Dit beroep betreft enerzijds zaken in de uitvoering en anderzijds het kwijtschelden van gemeentelijke vorderingen op de betreffende groep ouders.
Onze eerste inschatting van de hiermee samenhangende kosten bestaat uit:
• € 0,8 mln. uitvoeringskosten
• € 0,2 mln. kwijtschelding
• € 1,5 mln. individuele verstrekkingen (met name medisch en inrichting)
Vanuit de resultaatbestemming is € 0,4 mln. beschikbaar om de kosten te dekken. De verwachte afwijking aan de lastenkant is € 2 mln.
De verwachte vergoeding van het Rijk met betrekking tot deze kosten voor het jaar 2023 bedraagt € 2,8 mln. Dit bestaat uit een afrekening van € 0,44 mln. over de toeslagenaffaire betreffende het jaar 2021 dat een eenmalig voordeel oplevert. Voor het restant van het voordeel van € 0,37 mln. zal een resultaatbestemming worden gedaan voor de uitvoering van de uitvoeringskosten.
15. Collectieve ziektekostenverzekering
Deze gemeentelijke zorgverzekering is onderdeel van een collectief. Men profiteert dus van een collectiviteitskorting op de basisverzekering en korting op een goedkoop aanvullend pakket. De gemeente betaalt vanuit de bijzondere bijstand een deel van de verzekeringspremie. In de Programmabegroting 2023 is rekening gehouden met 4.500 deelnemers. In de eerste acht maanden van het jaar zijn er 4.135 deelnemers waarvoor een bijdrage is betaald. Een reden dat het aantal deelnemers lager is dan begroot, kan liggen aan het aanbod polissen dat wij bieden. Dit aanbod kan als minder aantrekkelijk worden ervaren. Doordat alles duurder wordt kiest men bewuster een zorgverzekering uit. Dit geeft een voordeel van € 0,1 mln.